0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

İnternet yayınları yoluyla belirtilen katalog hatalar işlendiğinde mahkemeler ilgililerin başvurusu üzerine 24 saat içinde karar vererek kelam konusu haber ya da içeriklerin kaldırılması sağlanıyordu. Lakin Anayasa Mahkemesi’nin 10 Ekim 2024’te yürürlüğe giren kararında bu durum bilakis döndü. İnternet yayını yoluyla kişilik hakları hakaret edilerek, en ağır biçimde ihlal edilse bile, sulh ceza hakimlikleri içeriğin çıkarılması yahut erişimin engellenmesine karar veremeyecek.

Konuyu pahalandıran Cumhuriyet Savcısı Asım Ekren Anayasa Mahkemesi’nin kararının, hayata yansıması itibariyle gerek vatandaşları ve özel-kamu kurumlarını, yasama organı olarak TBMM ve yargı makamları ile gerekse de basın yayın mensubu olarak gazetecilerin iş ve işleyişlerini değerli derecede etkilediğini belirtti. “Önemli birtakım kabahatlere dair kâfi kuşku sebebi olan hallerde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Lideri’nin idari müdafaa önlemi olarak verebildiği içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi yetkisi; kişilik haklarını ihlal ettiği tez edilen hallerde ilgililerin talebi üzerine sulh ceza hâkimliklerinin isimli müdafaa önlemi olarak verebildikleri içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi yetkisi ise büsbütün iptal edilmiştir.” dedi.

“AYM’NİN KARARI SONRASI 2 SEÇENEK GÜNDEMDE”

Tamamen iptal edilen yasa unsuruna dair AYM kararının TBMM tarafından yeni bir yasal düzenleme yapılıncaya kadar izlenebilecek yolları anlatan Ekren açıklamasına şu halde devam etti: AYM’nin yürürlüğe giren iptal kararı sonrasında, mevcut halde bir yasal düzenleme şimdi olmadığına nazaran, internet yoluyla kişilik hakları ihlal edilen kişi ya da kurumlar, bu yayınlara karşı haklarını (nasıl) koruyabilirler mi? Mevcut yasal düzenlemeler itibariyle ilgililerin iki biçimde hareket edebileceğini söylemek mümkündür.

“DÜZELTME VE KARŞILIK HAKKI KULLANILABİLİR”

“Öncelikle belirtelim ki bireyler istikametinden internet haber sitelerinde yer alan yayınlarda haklarının ihlal edilmesi halinde 5187 sayılı Basın Kanunu’nun 14. unsuru uyarınca düzeltme ve yanıt haklarının kullanılması uygulaması devam etmektedir. Belirli bir süreç ve prosedürü olsa bile bu hak kullanılabilecektir. Her internet yayını, internet haber sitesi vasfında değildir. İlgili cumhuriyet başsavcılığına başvurup mevkute kaydı olanları internet haber sitesi sayılır.”

“HAKİM KORUNMAYA AİT KARAR VEREBİLİR”

“İkinci olarak 4721 sayılı Türk Uygar Kanunu’nun hukuka karşıt olarak kişilik haklarına hücuma karşı genel prensip olarak kabul edilen 24. hususu yeterince müracaat yapabilirler. Bu hususun birinci fıkrasına nazaran hukuka karşıt olarak kişilik hakkına saldırılan kimse, yargıçtan, taarruzda bulunanlara karşı korunmasını isteyebilir. Hususun ikinci fıkrasına nazaran ise kişilik hakkı zedelenen kimsenin isteği, daha üstün nitelikte özel yahut kamusal fayda ya da kanunun verdiği yetkinin kullanılması sebeplerinden biriyle haklı kılınmadıkça, kişilik haklarına yapılan her taarruz hukuka alışılmamıştır.”

“TEDBİREN KARAR VERİLMELİDİR”

“Bu hususa nazaran karar verilmesi, Medeni Usul Kanunu uyarınca belirli bir tarzdan sonra mümkün olabilecektir. Kanaatimizce, hem internet yayınlarının özelliği hem de kişilik haklarının korunması ortasındaki istikrar manasında yapılan müracaata bahis internet içeriklerinin kişilik haklarını zedeleyip zedelemediği konusunda hakim tarafından, mümkün olduğunca öbür araştırma yahut inceleme yoluna gidilmeden ilgili yayını şahsen inceledikten sonra, ilgili internet yayınından elektronik ortamda kısa bir müddet içinde yanıt verilmesinin istenmesi, verilen karşılığa nazaran yahut karşılık verilmemesi ya da elektronik ortamda ulaşılmasının mümkün olmaması halinde oluşan kanaate nazaran, ortada olan hallerde basın yayına kısmi üstünlük tanınarak tedbiren karar verilmelidir. Öteki bir anlatımla kişilik hakkının ihlal edilip edilmediğine dair çekişmesiz müracaat yoluyla, sadece müracaata mevzu sözden yayından hareketle, birinci bakışta kişilik hakkını ihlal eden, haksız fiil oluşturan tabirlerin kullanılıp kullanılmadığı ve kişilik hakkının ihlal edildiği kabul edildiğinde ise bu sefer de ikinci olarak yayında hukuka uygunluk nedeni olan diğerlerinin söz, basın özgürlüğü kapsamında olup olmadığının ortaya konularak süratli ve tesirli bir formda karar verilmesi gerekir.”

“KARARLARDA MUHATABIN DURUMU TEMEL TEŞKİL ETMELİ”

“Sonuç itibariyle AYM kararında yerindelik kontrolünün de ön plana çıktığı, destek ve kendisine yapılan müracaatların dışında kalan sulh ceza hakimliği kararlarının sayısı ile genel toplam içindeki yerinin ne oranda olduğu bilinmeden, bu istikamet araştırılmadan, en azından karara yansıtılmadan karar verildiği, buna karşın gerçekte o denli olup olmadığı anlaşılmadan genelleme yapılarak karara münasebet yapıldığı, kaldı ki o denli olsa bile bu konuların yasa unsurundan çok uygulama problemleri olup lakin yasa yolunda yani istinaf yahut temyizde dikkate alınabileceği, yasa yolunda da giderilmemiş ise ferdî müracaata husus edilebileceği, tersine uygulamanın, yani yasa hususunun iptaline münasebet yapılmasının tüzellik tartışmasına neden olabileceği, iptal kararının uygulanmasının mecburî sonucu olarak TBMM tarafından muhtemel yasal düzenleme, her ne olursa olsun, internet yayınlarının niteliği ile yayın yapanın internet haber sitesi sıfatının olup olmaması ve kayıtlar itibariyle bilinen bir muhatabın bulunup bulunmaması gözetmelidir.”

“KAMU GÜVENLİĞİ KELAM KONUSU OLDUĞUNDA SÜRATLİ HAREKET EDİLMELİ”

“İnternet ortamında kabahat işlenmesinin önlenmesi ve işlendiği kuşkusunun doğması halinde yasal gereğinin ulusal güvenlik, kamu tertibi, genel ahlâk ve sıhhatin korunmasının temini bakımından önlemin de kesinlikle internet yayının niteliğine yakın oranda süratli ve aktif bir biçimde yapılması gerekir. Gerek bu cins yayınlar ve gerekse de bireylerin ve yeri geldiğinde kurumların gurur, onur, saygınlık ve haysiyetine, aile ve özel hayatının saklılığına taarruz niteliğindeki yayınlarla söz (basın) özgürlüğü ortasında adil istikrar ve orantının da kesinlikle sağlamasına imkan verilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Çünkü madalyonun her iki tarafı açısından da “biri olmazsa öbürü de olmaz” denilecek kadar kayda bedeldir. Münasebetiyle bir istikamet olarak gerek toplum ve insan güvenliği ve gelişimi, kişi hak ve özgürlükleri ile öbür istikamet olarak söz (basın) özgürlüğü ortasında adil istikrar son derece ehemmiyet arz eder. Mevcut iptal konusu da dahil olmak üzere basın yayın, internet alanındaki mevzuat dağınıklığı ve çeşitliliği ile uygulama zorlukları dikkate alınarak 5187, 6112, 2954, 5846, 2860, 5411 ve 5894 sayılı kanunların ilgili kararlarının yapılacak detaylı çalışma sonucunda, mevzunun hem genel hem de özel ve başka istikametlerine dair kısımlar oluşturmak suretiyle kodifikasyona gidilmesi faydalı olabilecektir. Bu halde bu alandaki türel kaynak ve uygulamamız, gerek tabir (basın) özgürlüğü gerekse de kamu güvenliği ve kişi haklarının daha âlâ korunması ile daha süratlilik, aktiflik ve tarz iktisadına uygunluk sağlanması bakımından faydalı olabileceğini düşünüyoruz. İptal kararı ile yapılması mümkün yasal düzenlemenin ülkemiz hukukuna faydalı olmasını umuyoruz.”