0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Cumhuriyetin bütünüyle bir bayan ihtilali olduğunu belirten Öğretim Üyesi Dr. Gülhan Seyhun, Atatürk’ün bayan özgürlüğü konusundaki şuurlu gayretlerine değinerek “Cumhuriyet demokrasiyle, laiklikle, hak ve özgürlüklerde kadın-erkek eşitliğiyle manalıdır. Yoksa isminde Cumhuriyet olup bayanı görmezden gelen rejimler de var” dedi.

Altınbaş Üniversitesi Ortak Dersler Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Gülhan Seyhun Cumhuriyetin ilanından kısa bir müddet evvel 3 Nisan 1923’te yapılan bir oylamayı örnek göstererek “Erkek nüfusunun 50 binden 20 bine düşmesi nedeniyle yenilenen milletvekili seçimlerde bayanların aile reisine oy verdiği düşünülmüş, seçim hakkı tanınmamış. Tıpkı oturumda frengi hastalığının önüne geçmek için bayanların da denetim edilmesi gerektiği kabul edilmemiş. Bayanın hem toplumsal hakları hem de sıhhat üzere değerli bir husustaki hakkı yok sayılmış” diyerek değerli hatırlamalar yaptı.

“Kadını toplumda görünür kıldı”

Atatürk’ün bayanı toplum içinde görünür yaptığını kaydeden Seyhun, “Kadına şiddet olaylarında cinsiyetçi yaklaşımın tesirlerinin açıkça anlaşıldığı günümüzde Atatürk, yüz yıl evvel var olan, kalıplaşmış cinsiyetçi yaklaşımları, toplumsal cinsiyet eşitliğinin uygulayıcısı olarak topluma rol model olmuştu. Bayanlar yürek bulmuş, eğitimde, iş ve toplumsal hayatta görünür olmuşlar, sonuçta içinde yaşadıkları toplumun bir üyesi olmaktan gurur duymuşlardı” dedi.

Atatürk’ün yaptığı ihtilali, bayan ihtilali olarak tanımlayan Dr. Seyhun, “Yeni topluma, yeni erkek ve bayan modelleri kazandırması gerektiğini biliyordu. Aslında yapmak istediği zihinsel değişiklikti. Erkekler için şapka kanunu çıkarılmış, lakin bayanın giysisi konusunda kanun çıkarılmamıştır. Süreci hızlandırmak için bilhassa eşi Latife Hanım ile yurt seyahatlerine çıkmıştı. Bu seyahatlerde, kendilerine eşlik eden yahut karşılayanlar ortasında bayanlara farklı, erkeklere başka toplantılar düzenlemek isteyenler olmuş, lakin bu türlü bir ayrılığa müsaade vermemişti. Halka hitaben yaptığı konuşmalarda bayanın nasıl olması gerektiği konusunda telkinlerde bulunmuştu” hatırlatmalarını yaptı.

Seyhun, Atatürk’ün, alışılagelmiş nikah merasimiyle de topluma, bayanın eşinin yanı olduğunu bildiri verdiğini ileri sürerek “Latife Hanım’ın da eşinin yanımdaki duruşu, kıyafeti ve kültürüyle Türk bayanına örnek olmuş, sohbetlerinde çağdaş giysili bayanlar yer almış, bayan öğretmenler, bürokrat eşleri ve memurlar bu yolda öncü rol almışlardı” diye konuştu.

1923’te birinci sefer kadın-erkek bir ortada, sinema izlendi

Seyhun, bayanın topum içinde görünür kılınmasına yönelik 1923’te İzmir’de yaşanan bir olayı örnek gösterdi. “Atatürk ve Latife Hanım’ın, Cemil Bey (Filmer) ve Sabahat Hanım’ın davetiyle Ankara Sineması’na gitmişlerdi. Atatürk, içeri girip locaya oturduktan sonra salona bakıyor ve herkesin erkek olduğunu görüyor. Neden hiç bayan olmadığını sorduğunda, bayanların yalnızca salı günleri içeri alındıkları yanıtını alıyor. Bunun üzerine yaverine dönerek, kendilerini karşılamak için gelen bayanların çabucak içeri alınmasını istiyor. Dışarıda bekleyen bayanlar, alkışlarla salona giriyor ve koridorlar bile tıklım tıklım bayan doluyor. Birinci defa kadın-erkek bir ortada, sinema izlenmişti.”

“Türk bayanı, Cumhuriyet’le özüne döndü”

Dr. Gülhan Seyhun, Türk bayanının, Cumhuriyet’le asırlık rollerinden sıyrılıp özüne döndüğü değerlendirmesini yaptı. “Bu değişimin ana gücü, anlatan, ikna eden, yeri geldiğinde zorlayan, yürek veren, örnek olan, yönlendiren bir önder olan, Atatürk’tü” diyen Seyhun, Cumhuriyetin bayana verdiği hakları şöyle sıraladı:

“Kadına erkekle eşit vatandaşlık, seçme ve seçilme hakkı ve karma eğitimle bütün eğitim kademelerinden yararlanma hakkı sağlandı. Bu durum kanunlarla teminat altına alınsa da bayanı konuttan çıkmaması gereken bir varlık olarak kanıksayan bir toplumda, bayanın toplumsal hayatta yer alması hiç de kolay olmadı.” – İSTANBUL