0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, İngiltere’de Emekçi Partisi’nin iktidara gelmesinin akabinde birinci Londra ziyaretini 30 Ekim’de gerçekleştirecek.

Ziyaretin en kıymetli gündem hususları, savunma sanayi işbirliği kapsamında Eurofighter savaş uçaklarının Türkiye’ye satışı ve iki ülke ortasında genişletilecek yeni özgür ticaret mutabakatının müzakerelerinin başlatılması.

Fidan ve İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy’nin Ukrayna savaşı’ndaki mevcut durumu ve Orta Doğu’daki son gelişmeleri de ele almaları öngörülüyor.

2007’den bu yana “stratejik ortaklık” bağı içindeki iki ülke, İngiltere’nin 2016 yılında Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılması (Brexit) sonrası çok daha yakın bağlantı ve işbirliği sürecine girdi.

Temmuz ayında yapılan seçimlerin akabinde iktidara gelen İşçi Partisi hükümeti de Türkiye ile alakaların daha da geliştirileceği mesajı verdi.

İşçi Partisi periyodunda taraflar ortasındaki en üst seviye görüşme Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Başbakan Keir Starmer ortasında Washington’da düzenlenen NATO Tepesi marjında 11 Temmuz’da gerçekleşmişti.

Dışişleri Bakanı Fidan’ın Londra ziyareti ikili diyaloğun bundan sonraki yol haritasının belirlenmesi açısından kıymet taşıyor.

Bu ziyaret sırasında her iki tarafın da alakalarda son periyotta gözlemlenen ivmeden duydukları memnuniyeti lisana getirmeleri bekleniyor.

Eurofighter satışında ilerleme olur mu?

Türkiye ve İngiltere savunma bakanlıkları, İngiliz hükümetinin Türkiye’ye uyguladığı silah ticareti kısıtlamasını 2022’de kaldırmasının akabinde geçen yıl ” Savunma İşbirliği Niyet Beyanı” imzalamış ve somut işbirliği alanlarını belirlemişlerdi.

Bunların ortasında Türkiye’nin geliştirdiği yeni jenerasyon KAAN savaş uçağı ve Eurofighter savaş uçağı tedariği olduğu açıklanmıştı.

Türkiye’nin, öz kaynaklarıyla geliştirmeye çalıştığı KAAN savaş uçağı için motor seçenekleri ortasında Rolls-Royce ile ortak üretim de bulunuyor.

İngiliz şirketi ile 2017’de imzalanan birinci mutabakat sonuçsuz kaldı.

İki ülke ortasındaki münasebetlerin ısınmasının bu bahiste yeni adımların atılmasının yolunu açabileceği yapılan değerlendirmeler ortasında.

Savunma sanayi konusunda daha süratli ve somut ilerleyen mevzu başlığı ise Eurofighter savaş uçağı tedariği.

Türkiye, Rusya’dan aldığı S-400 hava savunma sistemi nedeniyle ortağı olduğu F-35 beşinci jenerasyon savaş uçağı programından çıkartılmıştı.

Hava kuvvetlerinin ileride zafiyet yaşamaması için alternatifler arayan Türkiye, ABD ile 40 F-16 savaş uçağı ve 79 modernizasyon kitinin yanı sıra 40 adet de Eurofighter almak niyetinde olduğunu açıklamıştı.

İngiltere’nin liderliğinde Almanya, İspanya ve İtalya’nın katıldığı bir konsorsiyum tarafından üretilen savaş uçaklarının Türkiye’ye satışı konusunda dört ülkenin onayı gerekiyor.

Geçen yıl bahse soğuk baktığını saklamayan Almanya, bilhassa İsveç’in NATO’ya girmesine Türkiye’nin onay vermesi ve bölgedeki jeopolitik tansiyonun artması üzerine satışa müsaade vereceği iletisini İstanbul’a Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmek üzere gelen verdi.

Fidan’ın Londra temaslarında Berlin’den alınan yeşil ışık sonrası sürecin bundan sonraki evrelerini ele alması bekleniyor.

Siyasi onayın tamamlanmasının akabinde Savunma Sanayi Başkanlığı ile konsorsiyumun sürecin teknik boyutlarını planlaması öngörülüyor.

Yeni hür ticaret mutabakatı müzakereleri ne vakit başlayacak?

Fidan-Lammy görüşmesinde ele alınacak bahisler ortasında genişletilmiş hür ticaret mutabakatının müzakerelerinin resmen başlaması da yer alacak.

Türk diplomatik kaynaklar, Fidan’ın Türkiye’nin müzakerelere başlamaya hazır olduğunu bir kere daha ileteceğini kaydediyorlar.

Brexit sonrası Türkiye ve İngiltere, 2020 sonunda bir özgür ticaret mutabakatı imzalamış lakin iki ülke bağların ivme kazanmasıyla birlikte bu muahedenin genişletilmesine karar vermişlerdi.

İmzalanan mutabakat çerçevesinde Haziran 2024’te müzakerelerin resmen başlaması kararı alınmış lakin İngiltere’de erken seçimin açıklanması nedeniyle bu adım atılamamıştı.

Türkiye ve İngiltere ticaret bakanları, Ağustos ayında bu bahiste bir görüşme gerçekleştirip müzakerelerin Ankara’da başlatılmasında karar kılmışlar lakin tarih konusunda bir ilerleme sağlayamamışlardı.

Fidan ve Lammy’nin görüşmelerinde müzakerelerin ne vakit başlatılacağına ait mevzuyu ele almaları öngörülüyor.

Yeni mutabakatın hizmet ticareti, yatırımlar ve ek tarım odunlarını de içermesi, Türkiye ve İngiltere’nin iş insanları için daha güçlü tüzel taban sağlaması öngörülüyor.

İki ülke, böylelikle 2023’de 19 milyar doları aşan ticaret hacminin çok daha artacağını hesaplıyor ve 30 milyar dolar maksadına ulaşacaklarını öngörüyor.

Bölgesel mevzular da gündemde

İki dışişleri bakanının gündeminde bölgesel mevzular da yer alacak.

Türk diplomatik kaynaklar, Bakan Fidan’ın özellikle İsrail- Hamas savaşının bölgeye yansımalarından duyulan tasayı iletmesi, kalıcı ateşkes ve İsrail- Filistin meselesine iki devletli tahlil için harekete geçilmesi gerekliliğini lisana getireceğini söylüyor.

Fidan’ın İsrail’in direkt Birleşmiş Milletler (BM) kurumlarını maksat alması ve en son BM’ye bağlı Filistinli Mültecilere Yardım Kuruluşu’nun (UNRWA) faaliyetlerini yasaklamasından duyulan korkuyu da paylaşması öngörülüyor.

İki bakanın görüşmesinde Kıbrıs sorunu da gündeme gelebilir.

İngiltere, Kıbrıs probleminde Türkiye ve Yunanistan ile birlikte garantör ülke statüsünde ve adada iki hükümran üssü bulunuyor.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Kıbrıs probleminin tahlili için yeni bir süreç başlatmak için son periyotta faaliyetlerini artırdı.

Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis ile Kuzey Kıbrıs lideri Ersin Tatar’ı 15 Ekim’de New York’ta gayriresmi bir yemekte bir ortaya getiren Guterres, bir sonraki adımda daha geniş iştirakli bir toplantı istiyor.

Tatar, görüşme sonrası yaptığı açıklamalarda, masada yalnızca Türkiye ve Yunanistan’ın anavatan olarak yer alabileceğini, AB yahut İngiltere’nin iştirakine sıcak bakmadıklarını söz etmişti.