0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Gürcistan ve Moldova, önümüzdeki günlerde iki eski Sovyetler Birliği cumhuriyetinin gelecekte gideceği tarafı belirlemesi beklenen seçimlere gidecek. Seçim ise Avrupa ile daha derinlemesine bir entegrasyon ile Rusya’ya daha yakınlaşmak ortasında olacak.

Bir yanda Gürcistan’ın başşehri Tiflis’teki Senaki Tiyatrosu’nun kusursuz fotoğrafı, öteki yandaysa Ukrayna’da işgalin birinci haftalarında Rusya tarafından yıkılan ve yüzlerce sivilin öldüğü Mariupol Tiyatrosu’nun enkazı.

Altında ise “Savaşa hayır! Barışı seçin” yazıyor.

İktidardaki Gürcü Düşü Partisi’nin ülkenin dört bir yanındaki reklam panolarında yer alan bu seçim afişi, 26 Ekim’de yapılacak parlamento seçimlerinden evvel sıklıkla görülüyor. Seçim, ülkenin 1991’de Moskova’dan bağımsızlığını kazanmasından bu yanaki en kıymetli oylamalardan biri olarak bedellendiriliyor.

Seçim afişindeki vurgu, Avrupa ile daha yakın bir entegrasyon isteyen muhalefetin Gürcistan’ı Ukrayna’daki üzere bir savaşa sürükleyeceği tarafında. Son periyotlarda giderek daha fazla Moskova yanlısı bir tavır takınan Gürcü Hayali’nin ise barışı garantileyeceği söyleniyor.

Muhalifet partileri afişi “utanç verici” diye niteledi ve asıl problemin Gürcü Düşü’nün esas muhalefet partilerini yasa dışı hale getirme tehditleriyle birlikte Gürcistan’ın demokrasiyi kaybetmesi olduğunu belirtti.

Pazar günü başkanlık seçimleri ve AB üyeliği referandumuna gidecek Moldova da misal bir seçimle karşı karşıya. Avrupa’ya daha da yakınlaşmak ya da Moskova’yla diyaloğu yine inşa etmek.

Moskova yanlısı sosyalistler, Ukrayna ve Romanya ortasındaki, Avrupa’nın en fakir ülkesi Moldova’nın en büyük muhalefet partisi. Moskova yanlısı kümeler AB referandumuna karşı faal bir kampanya yürütüyor.

Moldova Polisi, Moskova’yı referanduma karşı büyük ölçülerde hara harcayıp, oylamayı etkilemeye çalışmakla suçluyor.

Emniyet Genel Müdürü Viorel Cernautanu, AB’yle daha yakın bağ teşebbüslerine darbe vurmak için Kremlin yanlısı adayları destekleyen bir şebekenin 130 binden fazla Moldovalıya rüşvet verdiğini söyledi.

Rusya’yla münasebetler, 1991’de bağımsızlıklarını kazanmalarından bu yana Gürcistan ve Moldova siyasetinde hayati bir rol oynadı.

Hem Gürcistan hem de Moldova’da Rusya takviyeli ayrılıkçıların ülkenin belli kesitlerini denetim etmesiyle sonuçlanan “dondurulmuş çatışmaları” yaşıyor.

Gürcistan’da 1990’lı yıllardaki savaşlar ve 2008’deki kısa süren savaş ülkenin kuzey ve kuzeybatısında Güney Osetya ve Abhazya’da Rusya dayanaklı cumhuriyetlerin kurulmasıyla sonuçlandı.

Rusya, 1990’daki kısa savaştan sonra Moldova hükümetinden ayrılan ve Rusya yanlısı ayrılıkçılar tarafından yönetilen Transdinyester bölgesinde yaklaşık 1500 asker konuşlandırdı.

Ancak Gürcistan ve Moldova şu anda farklı taraflara gidiyor olabilir.

Yaklaşık 20 yıl süren Avrupa’ya ve Batı’ya yakınlaşmanın ardınan, Gürcistan’a Aralık 2023’te AB’ye aday ülke statüsü verildi. Lakin süreç, Gürcü Düşü’nün Haziran ayında büyük reaksiyon çeken “yabancı ajanlar” yasasının geçirilmesinden sonra Temmuz ayında durdu.

Yasa, ülke dışından fon alan medya ve sivil toplum kuruluşlarının yabancı bir gücün çıkarına hareket eden kurumlar olarak kaydedilmesini gerektiriyor. Aykırıları, yasanın Rusya’da muhalefetin ezilmesi için kullanılan maddeden ilham aldığını söylüyor.

AB, yasanın Avrupa bedelleriyle uyumlu olmadığı uyarısı yaptı ve ABD birtakım Gürcü yetkililere yaptırımlar getirdi. Ülkeyle bağlantıların de tekrar değerlendirildiği belirtildi.

Gürcü Düşü ayrıyeten, anayasal çoğunluğu elde etmeleri halinde, ana muhalefet partisi Birleşik Ulusal Hareket ve temaslı partileri yasa dışı hale getirme niyetini duyurdu. Birçok kişi, bunun ülkedeki demokrasinin sonunu getirebileceğinden korkuyor.

Gürcü Düşü keskin bir siyasi dönüş yaptı. Birinci olarak 12 yıl evvel bir koalisyonun modülü olarak seçilmişti ve 2016’ta parti tek başına iktidara geldi. Avrupa’yla daha yakın bağlantılar vaat eden, ortanın solundaki bir partiden, Rusya’yla alakaları derinleştiren ve giderek Batılı kıymetlere karşı çıkan ve Avrupa’ya kuşkuyla bakan bir siyasi harekete dönüştü.

Siyasi taraftaki bu değişiklik, başını Gürcü Düşü’nün milyarder kurucusu Bidzina İvanişvili’nin çektiği Gürcistan’daki küçük bir seçkinin siyasi ve ekonomik çıkarlarından kaynaklanıyor üzere görünüyor. İvanişvili, servetini Rusya’da kazanmıştı ve Rus seçkinlerle yakın alakaları olduğu biliniyor.

Moldova ise bilakis, Rusya’nın ülkedeki nüfuzunu muhafaza teşebbüslerine karşı, birkaç yılda Batı yanlısı bir ülkeye dönüştü.

2020’deki son cumhurbaşkanlığı oylamasında, seçmenler Rusya dayanaklı cumhurbaşkanı İgor Dodon’un yerine, Avrupa yanlısı eski Dünya Bankası ekonomisti Maia Sandu’yu tercih etti.

Referandumda AB’ye katılma kararı çıksa da, Moldova bu maksada ulaşmak için çeşitli ıslahatların uygulanması gereken uzun ve güçlü bir seyahatle karşı karşıya. Sandu buna karşın ülkeyi AB üyeliği yoluna soktu.

Sandu’nun da Rusya’ya yaklaşımı değişti.

Rusya’yla iki ülkenin faydasına, saygılı bir alakayı savunsa da, bu tavır Ukrayna’nın 2022’de işgal edilmesiyle farklılaştı.

Rusya’nın işgaline şidetle karşı çıktı ve sık sık Rusya’nın Moskova’nın ülkesinin “iç işlerine karışmasını” kınadı.

Gürcistan, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü desteklediğini söylese de, Kiev ve Batılı ülkelerle sık sık diplomatik tartışmalar yaşadı ve Rusya’yla ekonomik bağlantılarını derinleştirdi.

Gürcü Düşü ayrıyeten, sık sık muhalefeti ve Batılı ülkelei Gürcistan’ı Ukrayna’daki savaşa sürüklemeye çalışmakla suçladı.

Kamuoyu yoklamaları ne söylüyor?

Moldova’daki son kamuoyu yoklamalarına göre Sandu cumhurbaşkanlığı seçimi yarışını önde götürüyor. Referandumda AB’ye katılmaya “evet diyenler de çoğunlukta.

Ancak Moldova toplumunda Rusya’ya bir ölçüde takviye var.

İki ülke Ortodoks Hristiyan inancı ve tarihle birbirin ebağlı. Buna 2. Dünya Savaşı’ndaki Sovyet zaferi de dahil.

Beklenenden daha zayıf bir galibiyet Sandu ‘nun merkez sağcı Hareket ve Dayanışma Partisini, gelecek yılki parlamento seçimleri öncesi sallantılı bir pozisyona sokabilir.

AB referandumundan çıkabilecek “hayır” oyu da siyasi şöhretine büyük bir darbe vurabilir.

Gürcü Hayali’nin bölünmüş ve asıl olarak Batı yanlısı muhalefete karşı kazanması bekleniyro.

Ancak anketler, daima olarak Gürcü toplumunda çoğunluğun Batı odaklı bir dış siyaset görmek istediğini ve Rusya’yı da ülkeye yönelik en büyük siyasi ve ekonomik tehdit olarak değerlendirdiklerini gösteriyor.

Bu eğilimler, her iki ülkede de kutuplaşmış ve iddia edilemez bir seçim atmosferine işaret ediyor.