0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan, ” Türkiye, toplumsal güvenlik sistemini yine masaya yatırmalı ve çağdaş bir toplumsal güvenlik sistemini nasıl oluşturacağız konusunda yine çalışmaya başlamalı.” dedi.

HAK-İŞ Akademi tarafından Türkiye‘deki emeklilik sisteminin sıkıntılarının ve bunlara yönelik tahlil tekliflerinin yer aldığı “Emeklilik Sisteminin Yeni Sıkıntıları ve Tahlil Teklifleri Raporu” hazırlandı.

Arslan, raporun tanıtımı maksadıyla Konfederasyon Genel Merkezi’nde düzenlediği basın toplantısında, geçen yıl kurulan HAK-İŞ Akademi’nin birinci çalışmasının gelir dağılımı adaletsizliği ve vergi üzerine olduğunu anımsatarak, Akademi’nin, emeklilik sistemindeki problemlere yönelik tahlil tekliflerine ait ikinci çalışmasının da değerli olduğunu söz etti.

Sosyal güvenliğin, Türkiye üzere demokratik toplumsal devletlerin temel sorumluluklardan biri olduğunu tabir eden Arslan, toplumsal güvenlik sistemi primlerinin, sistemin kuruluşundan 1970’li yıllara kadar keyfi olarak kullanıldığını savundu.

“Kaynaklarımız verimli kullanılabilseydi bu krizleri yaşamazdık”

Arslan, geçmişte SGK’nin elindeki kaynakların olumsuz formda kullanıldığını belirterek, “Gerçekten o devirde kaynaklarımız verimli kullanılabilseydi, toplumsal güvenlik sistemimizde emekçilerden, patronlardan kesilen primler, olması gereken biçimiyle değerlendirilmiş olsaydı biz bu krizleri bu kadar yaşamazdık.” dedi.

Sosyal güvenlikte son yıllarda yapılan birtakım olumlu düzenlemeler olduğunu fakat bunların yetersiz kaldığını lisana getiren Arslan, “Emeklilikte Gayri Safi Ulusal Hasıla’dan emeklilerimizin aldığı hisse, 2009 yılına baktığımızda 7,6. Bu, 2023’te 6,4’e düşüyor. 2024’te ağustos prestijiyle ise 6,8. Hasebiyle Türkiye’nin genel olarak ulusal geliri artmasına karşın toplumsal güvenlik harcamalarımız 2023’te yüzde 6,4’e düşüyor, 2025’te 6,8 oluyor. Bu şunu gösteriyor, devlet maalesef toplumsal güvenlik sistemimize başka gelişmelere paralel olarak önemli bir kaynak aktarmıyor demektir.” diye konuştu.

Kamuoyunda tartışılanın tersine toplumsal güvenlikteki aktüeryal dengeyi, EYT düzenlemesi ya da emekli maaşlarının bozmadığını vurgulayan Arslan, aktüeryal dengeyi bozan konuların, kayıt dışı istihdam ve prim gelirlerinin tahsilinde yaşanan problemler olduğunu kaydetti.

Arslan, “2023 yılı bilgilerine baktığınız vakit Toplumsal Güvenlik Kurumu’muzun prim alacakları 600 milyar lirayı buluyor. 600 milyarlık bir priminiz olsa bugünkü emekli maaşlarını yüzde 50 artırma bahtınız var. Önemli bir kayıt dışını ortadan kaldırmayı da koyduğunuz vakit bu sayı, 1,5 trilyonu bulan sayılar oluyor.” dedi.

“Vergi gelirlerimiz, toplumsal güvenlik sistemimize gereğince aktarılmıyor”

Sosyal güvenlik sistemindeki problemlerin, emekli maaşlarını artırmama münasebeti olamayacağını belirten Arslan, “OECD ülkelerinde vergi gelirlerinden emeklilerin aldığı hisse, yüzde 25. Türkiye’deki emeklilerin aldığı hisse ise yüzde 12,4. Demek ki vergi gelirlerimiz, toplumsal güvenlik sistemimize gereğince aktarılmıyor. Bu da bizi önemli formda rahatsız eden konulardan biri.” diye konuştu.

İdeal olan aktif-pasif oranının, 4 çalışanın bir emekliyi finanse ettiği oran olduğunu tabir eden Arslan, Türkiye’de bu oranın hiçbir vakit yakalanamadığını söyledi.

Arslan, EYT düzenlemesinden evvel 2,37 olan bu oranın, geçen yıl 1,82’ye gerilediğini belirterek Avrupa Birliği ülkelerinde bu oranın ortalamasının 1,93 olduğuna işaret etti.

Türkiye’de sendikal örgütlülüğün önünün açılması halinde, geliri dağılımı adaletsizliği, kayıt dışı istihdam ve iş kazaları sıkıntılarının çözülebileceğini savunan Arslan, “Dolayısıyla toplumsal güvenlik sistemimizi nitekim ayağa kaldırmak istiyorsak, kayıt dışı istihdamı yüzde 30’lardan makul bir noktaya çekmemiz, tıpkı vakitte prim gelirlerimizin tahsilatını en yüksek noktaya taşımamız gerekiyor.” dedi.

“Daha fazla prim ödeyip daha az maaş almak hakikat değil”

Bu yıl emekli olmak yerine 2025’te emekli olacak personellerin maaşlarında oluşacak yaklaşık yüzde 30’luk farka ait konuşan Arslan, 2008’de yapılan ıslahatın, enflasyonun çok yükseleceği ya da düşeceği dikkate alınmadan yapılmış olduğunun bugün görüldüğünü söyledi.

Arslan, personellerin yaşadığı ikilemin haksızlık olduğunu ve esaslı bir düzenleme yapılması gerektiğini belirterek, “Bizim düzenleme talebimiz, sistemde kalan yani emekli olmadan çalışmaya devam eden beşerler ne kadar fazla sistemde kalırsa o kadar fazla maaş alsın. Daha fazla prim ödeyip daha az maaş almak, yanlışsız bir tavır değil. Bundan vazgeçilmeli.” diye konuştu.

Bu bahiste aralık ayının sonuna kadar düzenleme yapılmasına ait beklentileri olduğunu lisana getiren Arslan, şunları kaydetti:

“Sosyal güvenlik sistemimizi tekrar gözden geçirelim. 2008’deki yanlışlardan dönülmesini… Zira farklı tarihlerde emekli olanlara farklı maaş uygulaması, getirilen düzenlemelerle geçmişte kazanılmışların geri götürülmesi üzere bir sürü problemle muhatabız. Münasebetiyle bilhassa 2024’te değil 2025’te emekli olacakların kayıplarının önlenmesi için ne yapılması gerektiği konusundaki çalışmamızın da ötesinde aslında büyük fotoğrafta, Türkiye, toplumsal güvenlik sistemini yine masaya yatırmalı ve çağdaş bir toplumsal güvenlik sistemini nasıl oluşturacağız konusunda yine çalışmaya başlamalı. Aslında bu çalışmamızın en temel konusu, önümüzdeki periyotta yaşanacak daha büyük problemleri ortadan kaldırmak için birlikte çalışmaya davet ediyoruz.”

Sorunlara tahlil önerileri

Arslan’ın konuşmasının akabinde, İş ve Toplumsal Güvenlik Uzmanı Sadettin Orhan, rapora ait sunum yaptı.

Bu yıl yerine 2025’te emekli olacakların yaşayacakları maaş kayıplarını örnekler üzerinden anlatan Orhan, düzenleme yapılmamasına karşın bu yıl emekli olan sigortalıların, 2024 yılı kayıplarını gelecek 5-6 yılda bile telafi etmelerinin mümkün olmayacağını savundu.

Çalışma kapsamında meselelere yönelik tahlil teklifleri getirdiklerini belirten Orhan, bu tekliflerini “2024 sonrası aylık kayıplarının önlenmesi”, “emekli aylığı hesaplama ve güncelleme sisteminin revize edilmesi”, “Sosyal Politika Koordinasyon Kurulu oluşturulması” ve “Sosyal Güvenlik Şurası tabanında toplumsal güvenlik sisteminin reforme edilmesi” olarak sıraladı.