0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Göçmen kuşların seyahatleri sırasında karşılaştıkları tehditlere karşı insanların hassaslığını artırmak ve bu canlıların ömür alanlarının korunmasına yönelik farkındalık oluşturmak gayesiyle her yıl mayıs ve ekim aylarının ikinci cumartesi “Dünya Göçmen Kuşlar Günü” olarak kabul ediliyor. Bu yıl birincisi 11 Mayıs tarihine denk gelen Dünya Göçmen Kuşlar Günü’nün ikincisi 12 Ekim’de kutlanıyor.

AA muhabirinin çeşitli kaynaklardan derlediği bilgilere nazaran, global ısınma sonucu meydana gelen şiddetli yağışlar, ani hava değişimleri, kuraklıklar üzere çok hava olayları dünyanın çeşitli yerlerinde artış gösterirken bu durum göçmen kuşları mevte götürecek düzeyde olumsuz iklim şartları yaratabiliyor.

Göçmen Yabani Hayvan Cinslerinin Korunması Mukavelesi (CSM) tarafından yayımlanan “Mevcut Kuş Göç Yolları Bilgilerinin İncelemesi, Temel Bilgi Eksiklikleri ve Muhafaza Öncelikleri” başlıklı çalışmaya nazaran kuşlar yumurta bıraktıkları bölgeler ve yumurtlamadıkları süreçlerde geçirdikleri alanlar ortasında göç ediyor ve bu göç rotası birkaç yüz metreden dünyanın kuzey ve güney yarım küreleri ortasında olabilecek biçimde çeşitli boyutlarda gerçekleşebiliyor.

Kuşların takip ettiği 5 kıymetli rota Orta Pasifik göç yolu, Kuzey-Güney Amerika göç yolu, Afrika-Batı Avrasya göç yolu, Orta Asya göç yolu ve Doğu Asya-Avustralya göç yolu olarak sıralanıyor.

Bu göç yollarında kuşların karşılaştığı zorlukların başında iklim değişikliği nedeniyle sayısı ve şiddeti artan çok hava olayları geliyor. Dünya Meteoroloji Örgütüne (WMO) nazaran afetlerin sayısı son 50 yılda 5 kat arttı ve dünyanın çeşitli yerlerinde birbirinden farklı çok hava olayları tesirini daha bariz biçimde göstermeye başladı.

ÜREME KABİLİYETLERİ DE RİSK ALTINDA

Orta Pasifik boyunca çok yağışlar ve siklonlar, Kuzey ve Güney Amerika’da çok yağışlar, şiddetli yıldırımlar, dolu yağışları, tropik siklonlar, Afrika-Batı Avrasya çizgisinde çok sıcaklar ve çok yağışlar, Orta Asya’da çok sıcaklar ve çok yağışlar, Doğu Asya-Avustralya sınırında ise çok sıcaklar, dolu, siklonlar en çok rastlanan çok hava olayları oldu.

İngiltere, Çin ve İsviçre’den bilim insanlarının iştirakiyle 2023’te yayımlanan “Coğrafya, Çeşit Sınıflandırması, Kuşaklarının Tükenmesi Riski Bağlamında Göçmen Kuşların Kuraklık ve Siklonlara Maruz Kalma Durumu” başlıklı araştırmaya nazaran, çok hava olaylarına maruz kalmak direkt kuşların vefatına neden olurken bazen de bu hava olayları, tüm güçlerini hayatta kalmaya ayırmak zorunda olan göçmen kuşlarda önemli fizikî ziyana yol açıyor. Bunun sonucunda üreme alanlarına geç varma hatta üreyememe üzere çeşidin devamlılığı için kritik olan doğal davranışlar gerçekleşemiyor.

Bu durumun sonuçlarını araştıran bilim insanları, Milletlerarası Doğayı Müdafaa Birliğinin (IUCN) Çeşitlerin İklim Değişikliğine Karşı Kırılganlığını Kıymetlendirme Kılavuzu’nda yer alan bilgilerden yola çıkarak 383 göçmen kuş çeşidinin siklonlara ve kuraklığa karşı kırılganlığını 1985 ve 2014 yılları ortasını kapsayacak biçimde çeşitli tahlillerle kıymetlendirdi.

Elde edilen bulgulara nazaran 67 göçmen kuş çeşidi bir mevsimde en az bir defa siklonlara, 382 çeşit çok kuraklıklara, 67 tıp ise her iki çok hava olayına birden maruz kalıyor. Bu da incelenen tüm kuş tiplerinin yüzde 4,4’ünün her iki çok hava olayından da etkilendiği manasına geliyor.

Özellikle, Kuzey Amerika kökenli doğu kırlangıç kuşu (antrostomus vociferus), Asya kökenli boz yüzlü şahin (butastur indicus), Yeni Zelanda kökenli güney adası istiridye avcısı tipleri hem siklonlardan hem de kuraklıklardan çok derecede etkileniyor.

YANGINLAR VE ANİ ISI DEĞİŞİMLERİ GÖÇMEN KUŞLARIN VEFATINA YOL AÇTI

Finlandiya, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Çin’den bilim insanları tarafından 2022’de yayımlanan “ABD’nin Batısında Yaşanan Birleşik İklim Aşırılıkları Göçmen Kuşların Korunmasını Tehdit Ediyor” başlıklı araştırma, ABD’de göçmen kuşların çok hava olayları karşısında önemli zorluklar yaşadığını ortaya koydu.

New Mexico, Colorado, Texas, Arizona ve Nebraska dahil olmak üzere ABD’nin batı eyaletlerinde 2020 yılının Ağustos ve Eylül ayları ortasında yüz binlerce kuş öldü. Bölgedeki durumu inceleyen araştırmacılar ölen kuşların birçoklarının kırlangıç, serçe, sinekkapan, karatavuk ve ötleğen üzere göçmen tipler olduğunu ve kelam konusu bölgelerde 2020’de görülen çok hava olayları ile kuş vefatları ortasında direkt bir bağlantı bulunduğunu saptadı.

Bulgulara nazaran Ağustos 2020’de bölgede çıkan orman yangınları ve okyanuslarda yaşanan çok buharlaşma bilhassa California kıyı şeridindeki göçmen kuşlar için ölümcül ısı gerilimine neden oldu. Yangınlar sonucu kıyıda oluşan olumsuz şartlar nedeniyle kuşlar yiyecek kaynağının daha az olduğu iç bölgelere gitmek zorunda kaldı ve bu durum göç vakti muhtaçlık duyacakları fizikî enerjiyi toplamalarını zorlaştırdı. Bir sonraki ay bölgede meydana gelen ani soğuma ise esasen yeteri kadar güç toplayamamış kuşları güneye uçmak zorunda bıraktı. Arkası arkasına oluşan tüm bu olumsuz şartlar, zayıflamış göçmen kuşların vefatına neden oldu.