0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

ABD’de tarihi gün geldi çattı. Son dönemin en kritik seçimleri olarak gösterilen yarışta ABD’liler 47. başkanı belirlemek için sandık başına gitti. Oy verme ve sayma süreci devam ederken, Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump ile Demnokratların adayı Kamala Harris peş peşe argümanlı açıklamalar yaptı.

ABD’DE BİRİNCİ SONUÇLAR INDIANA VE KENTUCKY’DEN

Kıran kırana geçen yarışı kimin kazanacağı merakla beklenirken, birinci sonuçlar da gelmeye başladı. ABD’de birinci olarak Indiana ve Kentucky eyaletlerinin kimi gölgelerinde sandıklar kapandı. Associated Press’in aktardığı birinci sonuçlara nazaran, kapanan sandıklarda yarışı Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump önde götürüyor. Her iki eyalet de klasik olarak Cumhuriyetçilerin kazandığı eyaletler ortasında.

İKİ EYALETTE DE TRUMP AÇIK ORTA ÖNDE

Buna nazaran Indiana’da Donald Trump yüzde 70,5, Kamala Harris ise yüzde 26,3 oy aldı. Kentucky’de ise Donald Trump’ın oyu yüzde 63,4 olurken, Kamala Harris ise yüzde 35,5’te kaldı.

TRUMP’TAN PHILADELPHIA’DA HİLE İDDİASI

Cumhuriyetçi Partinin lider adayı Donald Trump, Philadelphia’da “büyük hile” yapıldığını öne sürerek, kolluk kuvvetlerinin bölgeye yönlendirildiğini belirtti. Trump, kendine ilişkin toplumsal medya platformu Truth Social’dan başkanlık seçimlerine ait paylaşım yaptı. Eski ABD Başkanı Trump, “Philadelphia’da büyük hile yapıldığı konuşuluyor. Kolluk kuvvetleri geliyor.” iletisini paylaştı. Philadelphia Polis Departmanı ise ABD basınına yaptığı açıklamada, “Trump’ın neden bahsettiğini anlamadıklarını” belirterek, kolluk kuvvetlerinin bölgeye yönlendirilmesini gerektiren bir olay gerçekleşmediğini kaydetti.

ABD’DE 270 DELEGEYE ULAŞAN BAŞKANLIK YARIŞINI KAZANACAK

ABD’de başkanlık seçimleri klâsik olarak her 4 yılda bir kasımın birinci pazartesi gününden sonraki birinci salı yapılıyor. Ülkedeki seçim sistemi, en fazla oyu alanın değil, en fazla delegeye ulaşan adayın lider olmasına imkan veren Seçiciler Kurulu (Electoral College) usulüyle çalışıyor. Buna nazaran ABD halkı, liderlerini direkt kendi oylarıyla değil, seçtikleri delegeler üzerinden dolaylı olarak belirliyor. 50 eyalet ile başşehir Washington DC’yi temsilen toplam 538 delegeden oluşan “Seçiciler Kurulu” ismi verilen sistemde, her bir eyaletteki delege sayısı, o eyaletin Senato ve Temsilciler Meclisindeki üyelerinin toplamına eşit oluyor. Bu sistemde bir adayın, başkanlık için 538 sayısının yarıdan bir fazlası olan 270 delegeye ulaşması gerekiyor.

SALINCAK EYALETLER KAZANANI BELİRLEYECEK

Aynı seçim sistemi kapsamında eyaletlerde yarışı kazanan aday o eyaletin tüm delegelerini alıyor; “Kazanan hepsini alır (winner-take-all-system)” ismiyle anılan bu kural, o eyalette kaybeden adaya verilen oyları yok saydığı için tartışılıyor. ABD seçim sisteminde toplamda daha fazla oy almasına karşın kritik eyaletleri kaybettiği için delege sayılarında geride kalıp yarışı kaybeden lider adayları bulunuyor.

TRUMP, 2016’DA SALINCAK EYALETLERLE ZAFERE ULAŞMIŞTI

Buna en şimdiki örnek olarak, 2016 başkanlık seçimlerinde rakibi Hillary Clinton’dan 2,8 milyon daha az oy alan Donald Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak 304 delegeye ulaştı ve rahat halde lider oldu.

Bu sistemde başkanlık seçiminin bahtını, Cumhuriyetçi ile Demokratlar ortasında gidip geldikleri için “salıncak” olarak da isimlendirilen çekişmeli eyaletler belirliyor. 2024 seçimlerinde başkanlık için ulaşılması gereken toplam 270 delege sayısının 93’ünü teşkil eden Arizona, Nevada, Wisconsin, Michigan, Pennsylvania, Kuzey Carolina ve Georgia “salıncak eyalet” pozisyonunda bulunuyor.

EYALETLERİN DELEGE SAYISI

Güncellenen sayılara nazaran, Arizona 11, Nevada 6, Wisconsin 10, Michigan 15, Pennsylvania 19, Kuzey Carolina 16 ve Georgia 16 delege sahibi. California’nın 54, Texas’ın 40, Florida’nın 30 ve New York’un 28 delegesi bulunuyor lakin delege sayısı fazla olan bu eyaletlerin parti eğilimleri uzun yıllardır pek değişmediği için toplamda sonuca tesirleri büyük olmuyor. Örneğin, California ve New York uzun yıllardır Demokrat, Texas ve Florida ise uzun vakittir Cumhuriyetçi eğilimiyle biliniyor.

Bu eyaletler dışında, Alabama 9, Kentucky 8, Kuzey Dakota 3, Alaska 3, Louisiana 8, Ohio 17, Maine 4, Oklahoma 7, Arkansas 6, Maryland 10, Oregon 8, Massachusetts 11, Colorado 10, Rhode Island 4, Connecticut 7, Minnesota 10, Güney Carolina 9, Delaware 3, Missisippi 6, Güney Dakota 3, Missouri 10, Tennessee 11, Montana 4, Nebraska 5, Utah 6, Hawaii 4, Vermont 3, Idaho 4, New Hampshire 4, Virginia 13, Illinois 19, New Jersey 14, Washington 12, Indiana 11, New Mexico 5, Batı Virginia 4, Iowa 6, Kansas 6 ve Wyoming 3 delege sahibi. Özel statüsü olan başşehir Washington DC’nin de 3 delegesi bulunuyor.

SEÇİMDE FARKIN AZ OLMASI HALİNDE POSTAYLA GELEN OYLAR SONUCU GECİKTİREBİLİR

ABD’de oy verme süreci, ülkenin en kuzeybatısında bulunan Alaska ve Hawaii eyaletlerinde mahallî saatle 20.00’de (TSİ 6 Kasım 12.00) oyların kullanılmasıyla sona erecek. En erken sandıklar TSİ 03.00’te kapanacak.ABD’de 2020 seçimlerinde sonuçların açıklanmasının yaklaşık 4 gün sürdüğüne işaret edilerek, anket sonuçlarında Cumhuriyetçi aday Donald Trump ile Demokrat aday Kamala Harris’in birbirine çok yakın olması sebebiyle bu sene de sonuçların seçim gecesi netleşmeyebileceği tabir ediliyor. Pensilvanya ve Wisconsin üzere salıncak eyaletlerde posta yoluyla kullanılan oyların sayımının süreci yavaşlatabileceğine, oy sayımında yaşanabilecek aksaklıklar, yasal itirazlar ya da oy pusulalarıyla ilgili sıkıntıların da oy sayımının uzun sürmesine neden olabileceği belirtiliyor.

ADAYLAR ÇOĞUNLUĞU SAĞLAYAMAZSA NE OLACAK?

Her iki adayın da 269 Seçiciler Kurulu oyu aldığı ve kazanmak için gerekli 270’i sağlayamadığı bir eşitlik durumunda, Temsilciler Meclisi kazananı belirlemekle görevlendirilir. Her eyalet delegasyonu bir oy hakka sahip olacak ve kazanmak için de çoğunluk oy (26) gerekecek.

SEÇİM GÜVENLİĞİ İÇİN ÜST SEVİYE TEDBİR

ABD’de seçim güvenliğinin sağlanması hedefiyle oy kullanma ve sayım noktalarında üst seviye güvenlik önlemleri devreye alındı. Washington Post Gazetesi’nin haberine nazaran, ülke çapında yerel yetkililer, başkanlık seçimi öncesinde sıkı değerler aldı. Bu kapsamda, oy kullanma noktaları ve oy sayım merkezlerinin etrafına güvenlik kameraları yerleştirildi, bu merkezlerin çatılarına ise keskin nişancılar konuşlandırıldı.Ülkede, caddelere ek polis takımları sevk edilirken insansız hava araçlarıyla da kontroller sıkılaştırıldı.Washington ve Nevada eyaletlerinde ise rastgele bir karışıklık muhtemelliğine karşı ulusal muhafızların hazır bekletildiği açıklandı.Oy kullanma kabinlerine “panik butonları” yerleştirilerek sandık güvenliği üst düzeye taşındı.

GOOGLE: OY VERME YERLERİ ARAMA SORUNU ÇÖZÜLDÜ

Google, ABD seçimlerinde Kamala Harris ve Donald Trump için oy verme yerleri arandığında çıkan farklı sonuçları düzelttiğini açıkladı. Sorunun kaynağı, birtakım isimlerin gözden kaçan coğrafik eşleşmeleri olduğu belirlendi. Açıklamada, oy verme merkezlerinin pozisyonuna ait arama yapıldığında Harris için farklı sonuçlar çıkmasının sebebinin, Texas eyaletinin Harris isminde bir bölgesi olmasından kaynaklandığı belirtildi.

KONGRE SEÇİMLERİ

Kongrenin hangi kanadının hangi parti tarafından denetim edildiği, ABD liderinin çalışma alanını direkt etkilediği için ülke siyasetinde büyük ehemmiyete sahip. Liderin bilhassa bütçe yapma, asker gönderme üzere kararları alma ve dış siyaset üzere başlıklarda Kongre ile çalışması gerekiyor. 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi üyeleri 2 yıllığına vazifeye gelirken, 100 sandalyeli Senato üyeleri 6 yıllığına seçiliyor. Böylelikle her 2 yılda bir yapılan Kongre seçimlerinde Temsilciler Meclisinin tamamı, Senato’nun ise 3’te 1’i değişmiş oluyor.

Temsilciler Meclisinde hangi eyaletin ne kadar temsilcisi olacağı, eyaletlerdeki seçim bölgelerinin nüfus yoğunluğuna nazaran belirlenirken, Senato’da ise her eyaletin 2 senatörü bulunuyor. Temsilciler Meclisi üyesinin en az 25 yaşında ve en az 7 yıldır ABD vatandaşı olması, temsil edeceği eyalette yaşaması kaide. Bir senatörün de en az 30 yaşında ve en az 9 yıldır ABD vatandaşı olması gerekiyor.

SANDIKLAR TSİ ÇARŞAMBA 05.00’DA KAPANACAK

Üç farklı saat dilimi olan ülkede, oy verme süreçlerinin başlaması ve bitişi eyaletlere nazaran değişiyor. Oy verme süreci, New York ve Virginia’da saat 06.00’da (TSİ 14.00), en kritik eyaletler olan Florida ve Pensilvanya ile başşehir Washington DC’de saat 07.00’de (TSİ 15.00) başladı. Sandıklar, Virginia ve Florida’da 19.00’da (TSİ Çarşamba 03.00), Washington DC ve Pensilvanya’da 20.00’da (TSİ Çarşamba 04.00), New York’ta ise 21.00’de (TSİ Çarşamba 05.00) kapanacak.

Başkanlık seçimini kazanan aday, 20 Ocak 2025’te yemin ederek 4 yıl süreyle ABD’nin 47. başkanı olacak.

SEÇİM GÜNÜNDEN SONRAKİ SÜREÇ

ABD’de seçim süreci, seçim gününden sonra da uzun bir süreyi kapsıyor. Tarihler, eyaletlere nazaran farklılık gösterse de tüm eyaletlerin 10 Kasım-11 Aralık’ta seçim sonuçlarını resmen onaylaması gerekiyor. 17 Aralık’a kadar her eyaletin Seçiciler Kurulu üyelerinin, lider adayına oyunu verip, bu oyları Washington’a göndermesi öngörülüyor. Gönderilen oyların en geç 23 Aralık’a kadar ABD Kongresine ulaşması gerekiyor. Temsilciler Meclisi Genel Kurulu salonunda 6 Ocak’ta bir ortaya gelecek Kongre üyeleri, eyaletlerden gelen oyları alfabetik sıraya nazaran okuyup sayacak. Bu süreç tamamlandıktan sonra sonuçlar resmen duyurulacak. Yeni ABD başkanı, 20 Ocak 2025’te yemin ederek vazifesine resmen başlayacak.