0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Amerika Birleşik Devletleri’nde gerçekleşen başkanlık seçimlerinde resmi olmayan sonuçlara nazaran yarışı kazanan Donald Trump, Rusya-Ukrayna Savaşı’nda takınacağı tavrın yanı sıra hakkında açılan davalar ve yaptıklarıyla dikkati çekiyor.

78 yaşındaki Trump, salıncak eyaletler North Carolina, Pensilvanya ve Georgia başta olmak üzere 26 eyalette Demokrat rakibi Kamala Harris’i yenilgiye uğratarak seçimi önde bitirdi. Trump, Ocak 2025’teki yemin töreninde ülkenin 47. başkanı olacak.

Emlak krallığından 2016 yılında ABD başkanı seçilmesine uzanan ilginç hayat kıssasıyla tanınan Trump, başkanlığı sırasında aldığı tartışmalı kararlardan hakkında açılan davalara kadar birçok prensip imza attı.

Başkanlığının son aylarında dünyayı tesiri altına alan Kovid-19 salgınının gölgesinde girdiği 2020 başkanlık seçimlerini kaybeden Trump, seçimlere hile karıştırıldığı teziyle sonuçlara itiraz etmişti.

Özellikle destekçilerinin 6 Ocak 2021’de düzenlediği Kongre baskını, ABD tarihinde birinci sefer Cumhuriyetçi ile Demokrat seçmenler ortasında siyasi kutuplaşmanın derinleşmesine neden olmuştu.

Kongre baskınıyla ilgili yargılanan ve bir daha lider olması yasal olarak engellenme ihtimali bulunan Trump, Yüksek Mahkeme’nin lehine verdiği kararla bu pürüzü aşarak 2024 başkanlık yarışına dahil oldu ve Cumhuriyetçilerin adayı seçildi.

TİCARETİN KALBİNDEN GELİP SİYASETİN MERKEZİNE OTURDU

Emlak hükümdarı Fred Trump’ın 4’üncü çocuğu olarak 14 Haziran 1946’da New York’ta dünyaya gelen Donald Trump, askeri akademiden sonra Pensilvanya Üniversitesi’nde işletme eğitimi aldı.

Aile şirketinin idaresini 1971 yılında babasından devralarak daha da büyüten genç iş adamı, iş dünyasında, cümbüş kesiminde ve medyada isminden sıkça kelam ettirdi, bir müddet kendi hazırladığı Çırak isimli televizyon programının sunuculuğunu yaparak dünya çapında tanınırlığını artırdı.

İlk olarak 2000 yılında Islahat Partisi’nden siyasete atılan Donald Trump’ın başkanlığa aday olma hevesi kısa müddette son buldu. Trump, 2016’ya kadar siyasette önemli bir varlık göstermedi.

Yıllarca Forbes mecmuasının “Dünyanın En Varlıklı 400 İnsanı” listesinde yer almayı başaran Trump, 2016 yılında tekrar siyasete döndü.

Cumhuriyetçi Partinin lider adayı olan Trump’ın, Demokrat Partinin adayı Hillary Clinton’un karşısında yarışı kazanması, birçok çevreler tarafından düşük mümkünlük olarak görülse de ünlü iş adamı bu seçimde, 45’inci ABD başkanı olmayı başardı.

İLK DEVRİNDE ALDIĞI KARARLAR VE UYGULAMALARIYLA ÇOK TARTIŞILDI

Donald Trump, lider seçilmesinin akabinde kendine has biçimi ve aldığı kararlarla, ülke gündemini devamlı meşgul etti.

FBI, CIA üzere kurumlarla ve Pentagon’daki generallerin bir kısmıyla uzun süren uyuşmazlıklar yaşayan Trump, ABD Bâtın Servisi’nin yakın muhafaza hizmetini kabul etmedi ve danışmanlarından habersiz, kararlarını toplumsal medyadan duyurdu.

Trump’ın bu tavrı, böylesi bir başkanlık usulüne alışık olmayan başşehir etraflarında tenkit konusu oldu.

Washington bürokrasisiyle yaşadığı uyuşmazlıkların yanı sıra Trump, memleketler arası alanda da Avrupa Birliği ülkeleri ve bilhassa Çin ile alakaların gerilmesine neden olan uygulamalara imza attı.

Trump’ın, ABD’nin İsrail büyükelçiliğini Kudüs’e taşıması ve birtakım Müslüman ülke vatandaşlarının ABD’ye girişine kısıtlamalar getirmesi, en çok tartışılan dış siyaset kararları ortasında yer aldı.

ABD Başkanı ayrıca İran ile yapılan nükleer muahede, iklim değişikliği için imzalanan Paris Antlaşması ve Trans Pasifik İştiraki üzere mutabakatlardan ABD’nin tek taraflı olarak çekildiğini duyurdu.

Trump, uyguladığı yüksek ithalat vergileriyle Pekin idaresinin ABD pazarındaki hegemonyasını kırmaya çalışırken, başka taraftan Kuzey Kore’nin lideri Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile görüşerek samimi pozlar vermesi ve Meksika hududunu metal levhalarla büsbütün örmeye çalışmasıyla reaksiyon topladı.

TRUMP İLE PUTİN İLİŞKİSİ

2014’te 298 kişinin hayatını kaybettiği “MH17” sefer sayılı uçağın Ukrayna-Rusya sonuna 40 kilometre uzaklıkta düşmesinin akabinde Kiev, olaydan Rusya’yı sorumlu tutarken, Trump, henüz ABD Başkanı değilken 2015’te, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in kendisine bu işin gerisinde olmadıklarını söylediğini anlattı.

2016’daki başkanlık seçimlerinin kampanya sürecinde de Putin ile temasta olduğunu belirten Trump, Rus başkanın kendisine “dahi” dediğini söyledi.

Trump ve Putin, 2018’de Finlandiya’nın başşehri Helsinki’de bir ortaya geldi, 2 saati bulan görüşmeye yalnızca tercümanlar katıldı.

Burada yapılan basın toplantısında Trump, Rusya’nın 2016 başkanlık seçimlerine müdahale ettiğine ait Amerikan istihbarat örgütlerinin raporlarına “büyük güven” duyduğunu lakin Putin’in, Rusya’nın seçimlere müdahalede rol almadıklarına dair kelamlarını “inanılmaz derecede güçlü” bulduğunu tabir etti.

Trump’ın bu telaffuzları ABD basınında reaksiyon topladı ve kendisi “Putin’e fazla taviz vermekle” eleştirildi.

TRUMP’IN, BAŞKANLIK VAZİFESİNDEN AYRILDIKTAN SONRA DA PUTİN İLE GÖRÜŞMEYE DEVAM ETTİĞİ İDDİASI

Öte yandan, Trump’ın, 2020’de başkanlık seçimini kaybetmesinin akabinde da Putin ile bağını sürdürdüğü sav ediliyor.

ABD’li gazeteci Bob Woodward’ın “War” isimli kitabın Trump’la ilgili bir kısmında eski Liderin, Kovid-19 salgınının en ağır vaktinde kendi şahsî kullanımı için ayrılan paydan Putin’e gizlice Kovid-19 test kiti gönderdiği argüman edildi.

Woodward ayrıyeten, misyonundan ayrıldıktan sonra Trump’ın, Putin’le en az 7 telefon görüşmesi yaparak Rus başkanla irtibatını sürdürdüğünü öne sürdü.

Putin ile “çok âlâ bir ilişkiye” sahip olduğunu tekraren lisana getiren Trump, Woodward’ın savlarının temelsiz olduğunu lakin Putin’le görüşmenin ABD için akla yatkın bir iş olacağını kaydetti.

Trump ayrıyeten Putin için “Rusya’nın hiç bu kadar saygı duyduğu bir başkanı olmamıştı.” ifadesini kullandı.

UKRAYNA’DAKİ SAVAŞI SONLANDIRMA SÖZÜ

Trump seçim kampanyası sırasında da Rusya-Ukrayna Savaşı’nda tarafları masaya oturtmak istediğini belirterek, seçilmesi halinde Ukrayna’daki savaşı sonraki günü sona erdireceği vaadinde bulundu.

ABD ile başkanlık seçimlerinden sonra etkileşime açık olduklarını lisana getiren Putin, seçimlerin akabinde ikili bağların tarafının ABD’ye bağlı olduğunu vurguladı.

Öte yandan, Ukrayna’daki ölümlerin ve yıkımların sürmesini savaşın devam etmesine bağlayan Trump, Zelenskiy’yi “tarihteki en büyük pazarlamacı” olarak nitelendirerek, “Zelenskiy’nin ABD’ye her gelişinde 60 milyar dolar alıp gittiğini” tabir etti.

KÜRTAJ HAKKI VE SİSTEMSİZ GÖÇMEN MESELESİ

Yeniden ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın seçim kampanyası devrinde en çok tenkit aldığı bahislerden biri kürtaj hakkı problemi oldu.

Kürtaj konusunda daha evvel 15 hafta sonrası için ülke genelinde bir yasağı savunan Trump, 8 Nisan 2024’te bu mevzuda kararın her eyaletin inisiyatifine bırakılması gerektiğine inandığını söyledi.

ABD’nin güvenliğini tehdit eden en büyük sebepler ortasında gösterdiği sistemsiz göçmenleri daima gündeme getiren Trump, Meksika hududundan ülkeye sığınmak için giriş yapanlar ortasında birçok “katil, tecavüzcü ve uyuşturucu kaçakçısı” olduğu tezlerini dillendirdi.

Joe Biden idaresini, ülke hudutlarını güvensizleştirmekle suçlayan Trump, Ulusal Muhafızları ve lokal kolluk kuvvetlerini yasa dışı yabancı çete üyelerini ve suçluları süratle ortadan kaldırmak için görevlendireceği vaadinde bulundu, ayrıyeten “liyakate dayalı” bir göç sistemi sağlama kelamı verdi.

TRUMP’IN EKONOMİK VAATLERİ

Ülke ekonomisinin Demokrat Parti idaresinde berbat yönetim edildiğini savunan Trump, misyona geldiği birinci günden itibaren enflasyonu güzelleştirmeyi planladığını duyurdu.

Yeniden lider seçilen Trump, yeni tarifeler uygulamayı, vergi indirimlerine gitmeyi ve fosil yakıt üretimini artırmayı hedefliyor ve “adil ticaret, vergi kesintileri, regülasyonların azaltılması ve güç bolluğunun birleşiminin” ABD’de daha fazla malın daha düzgün ve daha ucuza üretilmesini sağlayacağını savunuyor.

“Önce Amerika” yaklaşımıyla bilinen Trump, ABD’nin çıkarlarını desteklemek için ticarette muhafazacı bir duruş sergilemeye devam edecek.

Başkan olduğu 2018’de Çin’den ithal edilen eserlere tarife uygulayan ve ABD’nin müttefikleri de dahil öteki ülkelerden ithal edilen çelik ve alüminyuma ek gümrük vergileri getiren Trump, başkanlık koltuğuna ikinci defa oturduğunda ek tarifeler uygulayacağının sinyalini verdi.

Trump, Çin menşeli mallara yüzde 60, öteki ülkelerden ithal edilen mallara ise yüzde 10 ila 20 gümrük vergisi uygulamayı planlıyor.

Donald Trump, Beyaz Saray’a döndüğünde Çin’in yanı sıra AB ile de ticari tansiyonlarının artma riski bulunuyor. Alüminyum ve çelik tarifeleri ile Dijital Hizmet Vergisi, Trump vazifeye geldiğinde Avrupa ile tekrar alevlenebilecek ticari uyuşmazlıklar olarak öne çıkıyor.

Trump ayrıyeten 2017 tarihli Vergi Kesintileri ve İstihdam Maddesi’nin gelecek yıl mühleti dolacak kararlarını kalıcı olarak uzatmak isterken, ek vergi indirimleri uygulanması davetinde bulunuyor.

Mevcut yasaya nazaran, toplumsal güvenlik yardımları alan bireylerin yardımlarının yüzde 50-85’i üzerinden vergi ödemeleri gerekiyor ve düşük gelirli emekliler yüksek gelirli emeklilere nazaran daha düşük bir hisse üzerinden vergi ödüyor. Trump, tüm bireyler için toplumsal güvenlik yardımları üzerindeki vergileri de ortadan kaldırmayı amaçlıyor.

Ayrıca Trump, yeni vazife periyodunda federal kurumlar vergisi oranını yüzde 21’den 15’e düşürmeyi planlamasının yanı sıra araç kredilerindeki faizin de vergilerden düşülmesine müsaade vereceği vaadinde bulundu. Bunun yerli araba üretimini teşvik edeceğini düşünen Trump, ikili vergilendirmeyi sona erdirmek için yurt dışında yaşayan Amerikan vatandaşlarına da vergi indirimi kelamı veriyor.

Trump, yeni periyotta “iklim konusunda şimdiye kadar atılmış en büyük adım” olarak nitelendirilen Biden idaresinin “Enflasyonu Düşürme Yasası” kapsamındaki harcanmamış fonları iptal edeceğini de belirtiyor.

Biden idaresinin iklim değişikliğiyle çaba siyasetlerini “yeşil yeni bir aldatmaca” olarak kıymetlendiren Trump’ın petrol, doğal gaz ve kömür üzere fosil yakıt sanayisine olan dayanağı dikkati çekiyor. Pak güç siyasetlerinin birçoklarına karşı çıkan Trump, düzenlemeler ve milletlerarası mutabakatların ise güç üretimini engellediğini ve enflasyonu artırdığı kanaatinde.

Trump bir evvelki başkanlık periyodunda olduğu üzere ABD’yi Paris İklim Mutabakatı’ndan çekmeyi planlıyor ve ABD liderinin Fed’in para siyaseti kararlarında “söz sahibi” olması gerektiğini de düşünüyor.

Mevcut Fed Başkanı Jerome Powell’ı Kasım 2017’de bankanın başkanlığına aday gösteren Trump, Powell’ı para siyaseti kararlarından ötürü eleştiriyor.

Trump, enflasyonu düşürmenin faiz oranlarını artırmadan öteki yolları olduğunu ve genel olarak faiz oranlarının düşürülmesini savunuyor.

Yeni başkanlık devrinde Trump’ın, Powell’ın 2026’ya kadar sürecek başkanlık vazifesini tamamlamasına müsaade vermesi bekleniyor.

DIŞ SİYASET SÖYLEMLERİNDE DİKKATLİ BİR LİSAN KULLANDI

Donald Trump, başkanlık periyodu kampanyası mühletince, dış siyaset konusunda dikkatli bir lisan kullanmaya ihtimam gösterdi.

Sürekli olarak Joe Biden’ın berbat bir lider olduğunu dillendiren Trump, Biden’ı Ukrayna ve Orta Doğu’daki tavrı nedeniyle dünyayı kaosa sürüklemekle itham etti.

Rusya ile savaşan Ukrayna’ya verilen dayanağın yoluyla ilgili Demokrat hükümeti eleştiren Donald Trump, “Ben lider olsaydım, Ukrayna ile Rusya’nın savaşmasına müsaade vermezdim.” biçimindeki sözlerini her fırsatta yineledi.

Trump, birinci periyodunda Kudüs’ü İsrail’in başşehri yapma istikametindeki ataklarına rağmen, yeni periyot seçim kampanyasında, Amerikan Müslüman ve Arapların ağır olduğu Michigan üzere salıncak eyaletlerde kampanyalar yürüttü. Trump, bir yandan da İsrail’i Demokrat Partiden daha düzgün savunacaklarını savunuyor.

Seçim mitinglerinde, İsrail’e dayanağını sık sık lisana getiren Trump, lider olması durumunda İran’ın İsrail’e saldırmayı göze alamayacağını öne sürerek, İsrail’in de Gazze’deki amaçlarına ulaşma ismine sivilleri ve yerleşim yerlerini maksat almasını üstü kapalı eleştirdi.

HAKKINDA AÇILAN DAVALAR

2020 seçimlerinde hile olduğunu ve aslında kendisinin kazandığını sav eden Donald Trump, bu çıkışı ve hakkında açılan davalarla, ABD tarihinde birçok birincilerin yaşanmasına yol açtı.

Tarihe “Kongre Baskını” olarak geçen olayda, binlerce Cumhuriyetçi Parti taraftarı 6 Ocak 2021 tarihinde Amerikan Kongre Binası’na zorla girmeye çalışırken çıkan olaylarda 4 gösterici ve 1 polis memuru öldü, yüzlerce kişi gözaltına alındı yahut tutuklandı.

ABD tarihinde birinci sefer Kongre’ye baskın düzenlenirken, Temsilciler Meclisi’nde yapılan oylamalarda, darbeye teşebbüsten iki defa vazifesinden azline karar verilen ilk ABD Başkanı olan Trump hakkındaki dava, Senato’da kâfi sayıya ulaşılamayınca düştü.

Trump tekrar, Georgia eyaletinde, seçimlere hile karıştırmakla suçlandığı açılan dava kapsamında mahkemeye çağrılarak sabıka fotoğrafı (mug-shut) çekilen ilk ABD başkanı oldu.

Öte yandan, Trump’ın, 2016 seçim sürecinde, daha evvel ilgisi olduğu argüman edilen eski bir yetişkin sinemaları yıldızına “sus payı” ödemesi yapmak, şirket gelirlerini olduğundan fazla göstererek haksız çıkar elde etmek üzere kimi hatalardan hakkında açılan davaları devam ediyor.

Son seçim kampanyası müddetince birtakım medya kuruluşları tarafından maksat gösterilen Trump, Pensilvanya eyaletinde düzenlediği miting sırasında silahlı hücumdan kıl hissesi kurtulmuştu. Bir çatıdan uzun namlulu silahla ateş eden saldırgan Trump’ı kulağından yaralamıştı.

Özellikle 2016’dan bu yana, hem siyaset hem de iş dünyasında sansasyonel telaffuz ve aksiyonlarıyla gündemden düşmeyen Donald Trump’ın 3 başka evlilikten 5 çocuğu bulunuyor.

TRUMP DEVRİNDE TÜRK-AMERİKAN BAĞLARINDA DALGALI SEYİR

ABD’de 2016-2020’de başkanlık yapan Donald Trump’ın dört yıllık vazifesi müddetince Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ikili seviyede düzgün ilgileri dikkati çekerken, ABD bürokrasisi ve Kongresinin tesiri ile iki ülke ilgilerinde derin çatlaklar da yaşandı.

Erdoğan ile birçok defa farklı platformlarda görüşen Trump, iki sefer de Beyaz Saray’da bir ortaya geldi.

İkilinin 2019’da Japonya’daki görüşmesinde Trump, Türkiye ile ABD münasebetlerinin gitgide ilerlediğini ve ticareti dört katına çıkarmayı hedeflediklerini söyledi.

Trump, 2017’deki Birleşmiş Milletler (BM) 72. Genel Konseyi’nde Erdoğan ile görüşmesinde şunları söyledi:

“Arkadaşım olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı tanımak büyük bir onur ve ayrıcalık. O, dünyanın güç bir bölgesinde çalışıyor. Çok, çok ilgili ve açık olmak gerekirse çok puan topluyor ve ABD ile de birlikte çalışıyor. Ülkelerimiz ortasında mükemmel bir dostluk var. Bence biz şu anda hiç olmadığımız kadar yakınız ve bunun büyük bir kısmı ferdî münasebetlerle alakalı.”

İki başkan ortasında direkt ve ferdî bir bağlantı kanalının mevcudiyeti, stratejik bahislerde direkt diyalog imkanını kolaylaştırdı.

Ancak Türk-Amerikan bağlantılarında, Trump’a selefi Barack Obama’dan miras kalan en değerli problemlerden biri, ABD’nin “DEAŞ ile mücadele” mazeretiyle Suriye’de YPG/PKK terör örgütüne takviye oldu.

Trump’un Pentagon ve ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığının (CENTCOM) YPG/PKK ile kurduğu yakın işbirliği konusunda görüş ayrılıkları dikkati çekti. Trump’ın tekraren Suriye’den ABD askerlerini çekmek istediğine yönelik açıklamalarına rağmen Pentagon ve CENTCOM’un buna direndiği sık sık Amerikan basınına yansıdı.

6 Ekim 2019’da Trump-Erdoğan telefonla görüşmesinin akabinde Türkiye’nin Barış Pınarı Harekatı’na başlaması üzerine, dönemin ABD Başkanı harekata yeşil ışık yakmakla suçlandı. Öte yandan, Trump’ın diplomatik lisan ve devlet adamlığıyla uyuşmayacak formda Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hitaben yazdığı mektup, münasebetlerde makus bir tesir bıraktı.

Bu sürecin akabinde ABD idaresi Suriye’deki harekatlar nedeniyle kimi yaptırımlar uygulamaya başladı.

Ayrıca, Lider Obama periyodunda satmaya yanaşmadığı hava savunma sistemlerini Türkiye’nin Rusya’dan tedarik yoluna gitmesi üzerine, 2017’de kabul edilen Amerika’nın Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyma Yasası (CAATSA), Trump’ın misyonunun son günlerinde Türkiye’ye karşı uygulandı.

Kongre’nin baskısıyla bir mühlet sonra Türkiye F-35 savaş uçağı programından çıkarıldı.

Trump, 2019’da yaptığı konuşmada Türkiye’nin talebine karşın, “Obama devrinde Türkiye’ye adil davranılmadı” kelamlarını kullanarak CAATSA yaptırımlarıyla başlayan süreçten rahatsızlığını muhakkak etti.

ABD vatandaşı rahip Andrew Craig Brunson sıkıntısı ikili bağları kötüleştiren hususlardan biri oldu.

Trump idaresi birtakım Türk yetkililere yaptırım başlatırken, çelik ve alüminyumda gümrük vergisini iki katına çıkardı. Bahsin bir mühlet sonra tahlile kavuşması üzerine yaptırımlar kaldırıldı fakat vergiler düşürülmedi.

Türkiye’nin 2016’daki hain darbe teşebbüsü nedeniyle FETÖ elebaşı Fetullah Gülen ve örgütün üst seviye mensuplarının iade edilmesi talebi, misyondan 2017 başında ayrılan Obama ve halefi Trump periyodunda de karşılık bulmadı.