– Fotoğraf ve görüntülerdeki şahısların konuşmalarından cinsiyet ve lisanı tespit etmek

– Muhakkak nesneleri, mevzuları, yerleri, vb. seçmek, tanımlamak

– İnsanların rengini, ırkını, his durumunu, görüntü ya da fotoğrafın konusunu, ortamını ve bunun üzere pek çok sayısız ayrıntısı belirlemek

– Görseli editlemek ve sisteme bilgisini girmek

– Sesleri dinlemek, tanımlayıp belirli kriterlere nazaran işaretlemek

Ve daha akla hayale gelmeyecek pek çok çeşitlilikte iş yapıyorlar. Yalnızca bu kadarla kalsa yeterli. Buradaki belgeselde konuşan hayalet çalışanlar, bütün gün görsellere bakmaktan görüntü izlemekten ses dinlemekten sonunda zombiye döndüklerini söylüyorlar. Çok katı kurallarla kendilerine verilen soruları yanıtlamak, click’lemek (etiketlemek) ve aşikâr sayıdaki kontrol-iş gayelerine ulaşabilmek için robot üzere çalışan personeller ağır fizikî yorgunluk hissettiklerini ve ruhsal bozukluklar yaşadıklarını belirtiyorlar.

Bunun dışında, bu işlerin en kıymetli yıpratıcı taraflarından birinin de görmek durumunda kaldıkları son derece uygunsuz, fecî görseller, duydukları sesler olduğunu belirtiyorlar. Parçalanan beşerler, canlı canlı yakılan insan ya da hayvan imgeleri üzere. Ki bunların ne olduğunu ve eleme ya da işaretleme sebeplerini işaretleyebilmek için görsellere büyütülerek bakılması, sahnelerin çok yakından tekraren izlenmesi gerekiyor.

İşleri o kadar ağır ki kimi çalışanlar dayanamayıp işe bir süre orta vermek ve psikoloğa gitmek zorunda kalıyor.  Post traumatic stress disorder / Travmatik gerilim bozukluğu sonrası uzmanları bu türlü travma yaratabilecek imgelere maruz kalmanın daha sonra panik ataklara, önemli ruhsal rahatsızlıklara sebep olabileceğini ve kolay kolay beyinden kazınıp atılamayacağını belirtiyor. Yani bu imajlara maruz kalanlar anksiyete, travma ve gerilim yaşayarak önemli formda ruhsal olarak sakatlanıyorlar.

Belgeselde yer alan ve bu işe bir manada casus olarak giren muhabir, daha eğitim sürecinde iken iki hafta sonra istifa ediyor zira izlemek durumunda kaldığı şeylere tahammül edemiyor. Psikolojisi bozuluyor. Ayrılırken kendisine yapılan ödeme, saat fiyatı 4.62 Euro oluyor.

Genel olarak fiyatlar çok düşük. Saat başına yalnızca 30 cent civarında para kazanabiliyorlar. Yani bu cins işler yapanlar günde 8 saat aralıksız çalışsalar, ayda ortalama fakat 250$ kazanıyorlar. Üstelik

bu emekçiler, toplumsal teminat, asgarî fiyat yahut rastgele bir kontrat olmadan çalıştırılıyorlar.

Jeff Bezos’un 2005’te başlattığı Amazon Mechanical Turk platformu, bu sistemin öncüsü olmuştu. Daha sonra Figure 8, ClickWorker üzere platformlar, dünya çapında binlerce insanı misal işler için çalıştırmak üzere kurulan şirketler. Bunlara en fazla iş verenlerden biri de Facebook. Şirket,  belgeselde aktarıldığına nazaran içerik temizleme işlerinde yaklaşık 15.000 kişi çalıştırıyor.

‘Microworking’ denilen bu işler, son yıllarda Memleketler arası Çalışma Örgütü (ILO) için önemli bir sorun haline gelmeye başladı. Birleşmiş Milletler de çalışanların hakklarını korumak için mevzuyu gündeme almaya başladı. BM raportörü Janine Berg’e nazaran, ‘micro workers’ hiçbir toplumsal hak ya da garantileri olmaksızın saatte 3.31$ kazanıyor. Bu çalışma modelinde çalışanlar son derece kırılgan ve hiçbir teminatları yok. O yüzden bu çalışanlara ‘disposable workers‘ yani “tek kullanımlık işçiler“ de deniliyor.

Bu alanda çalışan uzmanlar “2010’da internetten evvel 10 dakikalık iş için bile insan bulamıyordunuz, meğer artık istediğiniz kadar insanı buluyorsunuz ve istediğiniz vakit da işten çıkarabiliyorsunuz” diyorlar. Günümüzde bu işi yapan bir şirkette günde ortalama 100,000 kişi çalıştığı, dünyanın çeşitli yerlerinden ayda milyonlarca mikro çalışanın sisteme girip-çıkıp misyon tamamladığı biliniyor.

Belgeselde yer alan Lily Irani, San Diego Üniversitesi’nde araştırmacı olarak yüksek teknoloji işletmelerinin çalışma kültürünü inceliyor. Irani, bu çalışanların birebir vakitte ‘Sosyal Medya Temizleyicileri’ yahut ‘İçerik Denetleyicileri’ olarak da isimlendirildiğini belirtiyor. Silikon Vadisi önderlerinin hepsi sunumlarında ‘people first’ (önce insan) diyerek eseri kullananları kastederken, geri planda biz toplumsal medyayı sağlıklı kullanabilelim diye pornografik, saldırgan, siyasi ayrımcı, nefret içeren imaj, ses ve yazıları tek tek ayıklayan binlerce, hatta milyonlarca kişiyi göz gerisi ediyorlar. Bu şahıslar adeta bir tüketim gereci üzere konumlandırılıyor. Bu biçimde insna çalıştırılmasının bir nedeni de bordrolu çalışan sayısını artırmamak istemeleri.

Teknoloji şirketi yöneticileri, beş ila on yıl içinde yapay zekanın bu temizleme işlerini yapabilir hale geleceğini düşünüyor. Fakat şu anda o noktada olmadıklarını da belirtiyorlar. Zira art planda hala milyonlarca insan bu paklık işleri için çalışması gerekiyor. Çalışanlar daha çok İrlanda, Filipinler, ABD ve Portekiz üzere ülkelerden sisteme girse de ekonomik zorluklar, yapay zeka ile daha da artan denetim gereklilikleri, çalışma şartları ne kadar güç olursa olsun her geçen gün bu tıp işlere tüm dünyadan daha fazla insanın girdiğini biliniyor.

Sonuç olarak, hayalet çalışanlar, hiç birimizin görmediği, geri planda kalan bir diğer çağdaş çağ dramı ve sorunu olarak çığ üzere büyüyor. Ve düşünün işleri zati iş değil, yapay zeka bu insanları da işsiz bırakacak…

Burada lakin kısa bir özet yapabildim. Vaktiniz varsa YouTube’da belgeselin tamamını izleyin derim: The ‘Modern Day Slaves’ Of The AI Tech World 

Instagram

X

Linkedln

Facebook

YouTube

Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün muharrirlerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio