0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Milletlerarası Münasebetler Kısım Lideri Prof. Dr. Tayyar Arı, ABD’nin yeni lideri Donald Trump’un seçim zaferini yorumladı. Arı, “Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD’de ikinci kere başkanlık koltuğuna oturacak Donald Trump karakter olarak birbirlerine yakın. Bu bir avantaj olarak değerlendirilebilir” dedi.

ABD’deki seçim sonuçlarını kıymetlendiren Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Memleketler arası İlgiler Kısım Lideri Prof. Dr. Tayyar Arı, “ABD’deki seçimlerin sonuçları herkesin merak ettiği bir husus. Bizi de ilgilendiriyor. Lakin evvelki seçimler kadar ağır bir ilgi görmedim. Bunun da sebebi, Trump’ın ne olduğu muhakkak, Biden hasebiyle da Harris’in ne yapacağı aşikâr. Hasebiyle çok fazla sır olmayan yani siyasetler aşağı üst belirli olan iki siyasetçi oldukları için ve bölgeye yönelik siyasetlerin da çok derin bir değişiklik beklentisi olmadığı için bu seçimlerin evvelki seçimlere nazaran daha az ilgi gördüğünü düşünüyorum” dedi.

“Samimi bağlar devam edecektir”

Seçimlerin Türkiye açısından biraz daha kritik olduğunu tabir eden Prof. Dr. Tayyar Arı, “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan iki kez Beyaz Saray’da Trump ile görüştü. Biden periyodunda hiç bu türlü bir görüşme olmadı. Trump’la daha samimi bir bağlantının olabileceğini düşünüyorum. Yani daha kolay bağlantı kuracaklardır. Zira Erdoğan ile Trump karakter olarak da birbirlerine yakın olduğu için konuşabiliyorlar. Hasebiyle bu manada birtakım şeyleri kolay direkt doğruya tabir edebiliyorlar. Bu bir avantaj olarak kıymetlendirilebilir. Lakin geçmiş Trump devrinde CAATSA yaptırımlarıyla ilgili kongreden geçen bir karar, bir de kelamda Ermeni soykırımıyla alakalı bir karar var. Burada kongre güya Trump-Erdoğan yakınlaşmasından rahatsızlığını, Türkiye aleyhtarı bu kararlarla gösterdi. Trump, kongreyi, kendi partisini denetim edemedi. Hasebiyle Trump’ın birtakım hareketleri bu tıp sıkıntılara da yol açabiliyor. Yani emsal sunumlarla yine karşılaşabiliriz. Bu ihtimal de var” diye konuştu.

“Amerika’da kararı sistem verdiği için seçim sonrası radikal değişiklikler görülmeyecek”

Derin ABD çıkarları prestijiyle bakıldığında çok radikal değişiklikler görülmeyeceğini söz eden Tayyar Arı, “Yani üslup değişiklikleri var. Yani Türkiye’nin NATO içerisindeki yeri, Türkiye-Amerika münasebetlerindeki meseleler, Obama, Trump ve Biden bir süreklilik arz ediyor. Yani evet tahminen bir üslup değişikliği var. Lakin meselelerde ilerleme ve gerileme yok. Türkiye- Rusya münasebetinden hala rahatsızlar, S400 sorunu halledilmiş değil, F-35 projesinden geri dönülmüş değil. F-16 satışları gerçekleşmiyor. Türkiye’nin Filistin meselesine yakınlığı aşikâr. Bu da ABD hükümetlerini rahatsız edecek, Trump’u da rahatsız edecek. ABD, Yunanistan ve Güney Kıbrıs’a tahkimat yapıyor. Bu devam edecek. Bunlar da ABD’de partiler üstü bir sıkıntı haline geldi. ABD idaresi bilhassa Trump Suriye’den çekileceğine karar verdiği vakit Beyaz Saray takımı, Pentagon ve CIA devreye girip ikna etti. Sonuçta da çekilmedi. Münasebetiyle en son kararı sistem veriyor” dedi.

“Türkiye de eli boş bir ülke değil”

Suriye’deki YPG ile ilgili bir gelişme yaşanacağını sanmadığını belirten Arı, “Orada Amerika’nın kalıcı olma maksadı var. Buradaki varlığı ile hem Suriye siyasetini denetleme imkanına sahip hem de İran’ın İsrail’e ulaşımını havadan kesiyor. Ayrıyeten Irak, Türkiye, Suriye ve Ürdün üzerinde bir baskı oluyor. Bu bölgede üst avantajlarıyla tahminen ileride kendi çıkarları için YPG ismi üzerinden varlığını kullanacak. Oraya büyük bir üst kurmayı da düşünüyor olabilir. Askeri operasyonlar ve radar üssü de olabilir. Amerika oradaki varlığını uzun vadede düşünüyor. YPG olmaz SDG olur, kendi kontrolünde bir bölge olmasını isteyecektir. Bura bağımsız bir Kürt devletine dönüşür mü? Amerika’nın uygulamalarına baktığınızda, Kosova’yı bağımsız yapmıyorlar. Erbil idaresi, 2018 yılında bağımsızlığı için referanduma gittiğinde ABD gerisinde durmadı. Zira bağımsız olursa kendi siyasetleri olur, bölgede o politik denklem içerisinde yer bulur. Bu biçimde manipülasyonu daha kolay. Münasebetiyle Suriye üzerinde özel bir yapılanma Amerikan çıkarlarına daha uygun olacaktır. Bu yapılanmanın boyutu ve hareket alanı ne kadar olur onu bilemiyoruz. Türkiye bunu engelleyebilir mi? Buradaki gelişimin bir devlete dönüşmesini engelleme konusunda Irak’ta nasıl bir tavır aldıysa, burada da benzeri bir tavır alacaktır. ya Suriye hükümetiyle birlikte buna karşı çıkacak ya da Rusya ile işbirliği yapacak. Lakin bir biçimde Suriye’nin bölünmesini engellemeye çalışacaktır. Türkiye de eli boş bir devlet değil. Aşikâr kartları var” dedi.

“Türkiye’siz bir NATO’yu kimse düşünemez”

Avrupa’nın Türkiye’nin NATO’dan ayrılmasını hiçbir vakit istemeyeceğini belirten Arı, “Haritaya baktıkları vakit aslında bu anlaşılıyor. Yani diyoruz ya ‘Türkiye, Türkiye’den ibaret değil.’ Yalnızca Türkiye’den ibaret bile olsa Türkiye’siz bir NATO güney kanadı çöker. NATO bölgede bir istikrardır. Türkiye, NATO’dan çıkacaksa öteki bir yerle işbirliği yapacak. Rusya’yla iş birliği yaparsa ne olacak? Rus tesirini düşünün. Ortadoğu ve Akdeniz’deki Rus tesirine, boğazlardaki Rus tesirine, boğazlardan Rus gemileri Akdeniz’e geçerse ne olacak? Münasebetiyle bu Avrupa’nın güvenliği için de çok büyük bir risktir. Ortadoğu’da Amerika çıkarları ve güvenliği açısından büyük risk. İkinci Dünya Savaşı’nda daima Türkiye’ye savaşa gir diye baskı yapmadılar mı? Neden? Sovyetler Birliğine cephe alsın, onu zayıflatsın diye. Artık buna muhtaçlıkları olmayacak mı? Olacak. Münasebetiyle Türkiye’nin burada olması her vakit için bir ikinci cephedir. Bu her vakit için Rusya’yı böler. Kaldı ki bugünkü Türk Cumhuriyetlerini dahil edersek daha büyük bir avantaja sahip Türkiye. Yani Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan, Türkistan ile daha büyük bir coğrafyada tesir oluşturabilmiş bir Türkiye’nin sağlayabileceği avantajlarla vazgeçildiği vakit getireceği maliyetler hiçbirbirine uygun değil. Ortada büyük farklar var. Münasebetiyle bu türlü karşılaştırdığımız vakit onlar da bu stratejik istikrarları hesap edebiliyorlar. Zira bunlar da Türkiye’nin çıkarıdır. Zati Türkiye’nin ayrıcalığıdır. Münasebetiyle Türkiye’nin kendi kozları var, onları da oynayabilir. Yani Türkiye’deki siyasi iradenin bunu ne kadar önemseyeceği ve nereye kadar bu işin peşinde olacağına bağlı ki Türkiye’nin bunu çok önemsediğini biliyoruz” dedi.

“Amerika siyasetinde Yahudi tesiri var”

Amerikan siyasetinin İsrail’e yönelik siyasetinin partiler üssü olduğunu belirten Arı, “Yani partilere ve başkanlara bağlı değil. Üslup farkı var. Yani Cumhuriyetçiler daha radikaldir, daha siyonisttir. Zira siyonist oylar var. Hasebiyle bunlar Cumhuriyetçi siyasetleri belirliyor. Onlar da İsrail yanlısıdır. Fevkalade bir formda İsrail yanlısı. Bir de Demokratlar içerisinde hakim olan Yahudi nüfus var. Yani Amerika’da Yahudi nüfus, nitekim Yahudi nüfus Demokratlara oy veriyor. Hasebiyle o denli ya da böyle hangi parti gelirse gelsin bu nedenlerle ve Amerika’daki Yahudi tesiri münasebetiyle, ki Museviler Amerika’da bürokraside, medyada, finans dünyasında, basında ve siyaset kurumunda varlar. Çabucak çabucak ömrün her yerinde önemli manada tesirleri olan bir yapılanma. O nedenle de Amerikan siyasetinde büyük tesiri var. Bu nedenle de Amerika’da hiç kimse Musevilere karşı duramıyor” diye konuştu.

“İsrail’in güvenliği siyaseti, Amerika’nın Ortadoğu siyasetinin merkezinde yer alıyor”

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun kongredeki son konuşmasına misal fotoğrafların her konuşmasında olduğunu belirten Arı, “Yani bütün kongre üyeleri kendi liderine yapmadığı tezahüratı İsrail başbakanına yapıyor. Münasebetiyle bu enteresan bir durum. Yani acıklı bir fotoğraftı. Bu son fotoğraf Gazze’deki işgal ve soykırıma karşın yapıldı. Hasebiyle tüm birleşik oturumda Senato ve Temsilciler Meclisinin bulunduğu, konukların da bulunduğu, 600’ü aşkın insanın bulunduğu yerde tüm insanların Netanyahu’nun her bir konuşmasında kalkıp alkışlamasını izlediler. Bu türlü bir kongre, bu türlü bir Amerika’nın siyasetlerinin liderler tarafından değiştirilebileceğini ben varsayım etmiyorum. Ancak her vakit Cumhuriyetçiler daha radikaldir bu mevzuda. Daha ileri sarfiyatlar İsrail’i destekleme noktasında. Fakat Demokratlar biraz daha utangaç, utangaç diyorlar. Fakat son süreçte hiç de o denli olmadı. Yani Biden’ın verdiği takviye hiç o denli utangaç ve sıkılgan bir siyaset değildi. Olabildiğince açıktan ve pervasızca takviye verdi. Bu da şunu gösteriyor; yani Harris gelse de Biden siyasetinin devam edeceğini görebiliriz. Yani İsrail’in güvenliği siyaseti, İsrail’in varlığının sürdürülmesi siyaseti, Amerika’nın Ortadoğu siyasetinin merkezinde yer alır. En kıymetli önceliğidir. Bu öncelik hiçbir vakit değişmedi. Yani 100 yıldır değişmedi. Amerika’nın sayesinde bu türlü bir imkana sahip oldu. Son defa tüm süreçlerde de Amerika, İsrail’e şartsız dayanak verdi. Amerika’nın İsrail siyaseti liderlerle değişecek bir siyaset değil. Yani burada dozaj farkı yalnızca. Mesela Obama, Netanyahu’yu biraz sevmezdi. Lakin Netanyahu, Obama periyodunda de kongrede gitti konuştu ve ayakta alkışlandı. Hasebiyle bu türlü bir vaziyet var. Onun için liderlerin kim olduğunu onlar çok önemsemezler. Zira diyorlar ki Amerikan hükümeti, Amerikan devletinin siyaseti değişmez” dedi. – BURSA