Yıldızların Oluşum Süreci ve Yıldız Çeşitleri
Yıldızlar, geçmişten günümüze kadar insanoğlunun her zaman ilgisini çekmiştir. Yıldızları ilk keşfeden kişi ise astronom Galielo Galilei'dir. Bir teleskop yardımıyla Samanyolunu incelemiş ve gök adanın içinde sayılmayacak kadar çok yıldızın olduğunu keşfetmiştir. Gökyüzünde bir nokta olarak görünen yıldızlar, ışık saçan plazma küreleridir. Dünya'ya en yakın yıldız, aynı zamanda yaşamında kaynağı olan Güneştir. Diğer yıldızlar ise yeryüzünden bakıldığı zaman sadece geceleri görünürler. Bundan dolayı dünyadan çıplak gözle görülen yıldız sayısı 6 bin kadardır. Doğal ışık kaynağı olarak bilinen yıldızların evrendeki sayısı ise halen daha kesin olarak bilinmemektedir. Yıldızlar, milyarlarca yıl yaşarlar ve çok ciddi bir patlama ile ölürler. Peki yıldızların çeşitleri nelerdir? Yıldızlar nasıl oluşur? İşte detaylar...
Yıldızların başlangıçtaki kütlesi, genellikle tüm özelliklerini belirleyen faktörlerden biridir. Parlaklık, büyüklük, yıldızların gelişimi, yaşam süreleri ve ölümleri bu özellikleri oluşturur. Yıldızları doğdukları sonra sağlıklı bir süreç olarak yaşadıkları bir zaman dilimleri vardır. Gökbilimciler yıldızların bu bölümünü anakol evresi olarak tanımlamaktadır. Bu dengeli ve sağlıklı ömürlerinin içerisinde, çekirdeklerindeki çok yoğun bir maddenin büyük çoğunluğunu oluşturan hidrojen helyuma dönerek enerji üretir. Yıldızların kendi içinde sınıflandırılması ise 20.yy'ın başlarında yapılmıştır. Bu sınıflandırma yıldızların sıcaklık derecelerine göre belirlenmiştir. Ayrıca halen daha bu sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır. Yıldızların oluşum süreçleri ve çeşitleri hakkında merak edilenleri sizler için derledik...
Yıldızların Oluşum Süreci ve Yıldızlar Çeşitleri
Yıldızın oluşumu, moleküler bulutun içinde süpernova da denilen büyük yıldız patlamalarının sonucunda ya da iki tane gökadanın çarpışmasıyla ortaya çıkan şok dalgalarının tetiklediği kütle çekimsel bir kararsızlıkla başlar. Bu kararsızlığa ise Jean kararsızlığı denilir. Yüksek sıcaklıktaki gaz kütleleri olan yıldızlar, dünyadan daha büyük kütleye sahiptirler.
Yıldızların oluşum süreci birkaç milyon yılı bulabilmektedir. Bu zaman pek çok faktöre daha da uzun olabilir. Yıldızlar zaman geçtikte farklı boyutlara ve renklere ulaşırlar. Belli bir süreç içerisinde meydana gelen bu durumun sonunda büyük bir patlama ile ölürler. Kütle çekim kuvveti, gaz basıncıdan daha üstün olduğu zaman parçalanma ciddi oranda başlar ve yanma oluşur. Bu artan basınçla birlikte yıldızların dış katmanında yüksek bir genişleme ortaya çıkar. Genişleme sonucunda ise yıldız, süpernovaya dönüşür ve patlamanın üzerinden kara delik meydana gelir. Evrendeki bazı yıldız türleri ise şunlardır:
Kırmızı Cüce Yıldızlar (M Tayf Sınıfı): Evrende sayıca en fazla bulunan yıldız türüdür. Yıldızların %80'i kırmızı cüce yıldızlardan oluşur. Anakol evresinde geçirdikleri süre ise kütlelerine göre değişmektedir. Bu zaman 70 milyar yıl ila birkaç trilyon yıl arasında değişir.
Turuncu Yıldızlar ( K Tayf Sınıfı): Bu yıldız türü, kütlelerine göre 20- 60 milyar yıl arası bir süreyi anakol evresinde geçirirler. Süre bitiminde ise ilk kırmızı bir dev yıldıza, daha sonra gezegenimsi bulut olan beyaz cüceye dönüşüp ölürler. Evrendeki tüm yıldızların %8'ini oluştururlar.
Sarı Yıldızlar ( G Tayf Sınıf): Anakol evresinde 8 ila - 15 milyar yıl arası kalırlar. Arkasından kırmızı dev yıldıza dönüşürler, en sonunda ise beyaz cüceye dönüşüp ölürler.
Beyaz Yıldızlar ( A ve F Tayf Sınıfı): Beyaz yıldızlar anakol evresindeki kalma süreleri, 300 milyon yıl ile 4 milyar yıl arasında değişmektedir. Evrende yıldızların yaklaşık olarak 0.7'si A tayf, %2 ise F tayf sınıfıdır.
Mavi- Beyaz Dev Yıldızlar ( O ve B Tayf Sınıfı): Bu tip yıldızlar için anakol evresi 1 ila 150 milyon yıl arasıdır. Evrende sayısı en az bulunan yıldız türüdür.
Kırmızı Dev Yıldızlar: Yıldız evriminin en geç aşamasında ve düşük ya da orta kütlede güneş kütlesi olan bir yıldız türüdür. Anakol evresindeki çapının 100 ila birkaç bin katı boyuta gelebilir.