OECD: Global tarım kesimi zorluklarla karşı karşıya

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), global tarım bölümünün jeopolitik tansiyonlar, iklim değişikliğinden kaynaklanan çok hava olaylarının artan sıklığı ve şiddeti dahil olmak üzere birçok zorlukla karşı karşıya bulunduğunu ve kimi ülkelerin ihracat kısıtlamalarının memleketler arası ticaret sistemi üzerinde ek baskı oluşturduğunu bildirdi.

TARIM DALI DÜNYA ÇAPINDA ZORLUKLARLA KARŞI KARŞIYA

OECD, Tarım Siyasetleri İzleme ve Kıymetlendirme 2024 Raporu'nu yayımladı. Buna nazaran, tarım kesimi dünya çapında çok sayıda zorlukla karşı karşıya. Tarım eserlerinin ulusal ve milletlerarası pazarları, Rusya-Ukrayna savaşı, Orta Doğu'daki artan tansiyon ve iklim değişikliğinden kaynaklanan çok hava olaylarının artan sıklığı ve şiddeti dahil olmak üzere birçok kısa ve uzun vadeli olaydan etkilenmeye devam ediyor.
Bazı ülkelerin ihracat kısıtlamaları memleketler arası ticaret sistemi üzerinde ek baskı oluştururken, birçok ülkede ağırlaşan çiftçi protestoları, tarımın karşı karşıya olduğu ekonomik, toplumsal ve politik zorlukları gösteriyor.
Bu kapsamda ülkelerin tarım siyasetleri da değişime uğruyor ve sürdürülebilirlik ve verimlilik artışı sağlayacak uygulamaların değeri artıyor.

TARIMSAL TAKVİYELER GELİŞMEKTE OLAN BÜYÜK EKONOMİLERDE ÖNE ÇIKIYOR

Raporda incelenen 54 ülkede tarım kesimine toplam dayanak 2021-2023 periyodunda yıllık ortalama 842 milyar dolar oldu. Tarıma dayanak yüksek kalmaya devam etti lakin 2021'deki tepe noktasına nazaran düşüş gösterdi.

Ülkelerin 2021-2023 periyodundaki yıllık dayanağının 629 milyar doları ferdî üreticilere sağlandı. Bu devirdeki dayanağın büyük kısmı ise büyük ekonomilerde görüldü. Çin tarıma sağlanan toplam yıllık dayanağın yüzde 37'sini, ABD yüzde 15'ini, Hindistan yüzde 14 ve Avrupa Birliği yüzde 13'ünü oluşturdu.

Bu dağılım, 2000'li yılların başına nazaran kıymetli bir değişimi gösteriyor. Kelam konusu periyotta AB, ABD ve Japonya sırasıyla toplam dayanağın yüzde 26, yüzde 20 ve yüzde 16'sını oluştururken, Çin ve Hindistan'ın hissesi yüzde 15'in altında bulunuyordu. Bölgesel dağılım, tüketicilere yapılan takviye açısından da farklılık gösteriyor. Tüketicilere 2021-2023 devrinde sağlanan tarım takviyelerinin yüzde 67'sini ABD ve yüzde 29'unu Hindistan oluşturdu.

VERİMLİLİK, ÜRETİM ARTIŞINDAKİ İTİCİ GÜÇ

Verimlilik uygulamalarındaki büyüme son yıllarda ziraî üretimdeki değerli artışın ardındaki itici güç oldu lakin verimlilik uygulamaları üretimi artırmak için tek başına yetersiz kalıyor. Bu kapsamda OECD, dünyadaki tansiyonların ve besin sistemlerinin karşı karşıya olduğu daima zorluklar karşısında, tarımın daha sürdürülebilir, üretken ve dirençli hale gelmesi için siyaset yaklaşımları teklifinde bulunuyor.

Sürdürülebilir verimlilik artışı stratejileri için net gayeler belirlemek, verimlilik kapasitesini artırmak için yatırımlar yapmak, çevresel tesirleri azaltmak, çevresel açıdan sürdürülebilir üretim uygulamalarına bağlı üretici takviyesini artırmak, doğal kaynakların sürdürülebilir idaresini sağlamak ve inovasyon sistemlerini belirleyerek gelişmiş verimlilik ve çevresel performans amaçlarını daha düzgün yönlendirmek bu teklifler ortasında yer alıyor.

TÜRKİYE'DE TARIMA SAĞLANAN DESTEKLER

Rapora nazaran, Türkiye'de 2021-2023 devrinde üreticilere verilen takviyeler yüzde 11 ile OECD ortalamasına yakın seyretti. Üreticilere yönelik bütçe takviyesi, belli eserlerin üreticilerine prim ödemeleri formunda sağlanırken, fındık üzere eserlere has alan ödemeleri de devam etti. Başka takviye çeşitleri ortasında alana dayalı eser sigortası, mazot ve gübre maliyetlerini karşılama takviyesi yer aldı.

Türkiye'de bu devirde bölüme yapılan toplam takviye, 2021-2023'teki gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 1'ine karşılık geldi.

Bu oran dala kıyasla genel ekonomik büyümenin daha süratli olduğunu gösterirken, OECD ortalaması olan yüzde 0,6'nın üzerinde gerçekleşti. Rapora nazaran, Türkiye'de sürdürülebilir verimlilik artışı için inovasyon, sulamanın güzelleştirilmesi ve mahallî şartlara uygun mahsullerin geliştirilmesi ve kullanılmasına odaklanıyor. Fakat OECD, bu modelin çiftçileri yeni eserler yahut sistemler denemekten caydırmayacak halde uygulanması ve çiftçiler için elverişli bir ortam sağlamaya odaklanması teklifinde bulunuyor.